Korzeniówka pospolita

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

wrzosowate

Rodzaj

korzeniówka

Gatunek

korzeniówka pospolita

Nazwa systematyczna

Monotropa hypopitys L.
Sp. pl. 1:387. 1753

Multimedia w Wikimedia Commons

Korzeniówka pospolita^[3] (Monotropa hypopitys) – gatunek z rodziny wrzosowatych (czasem włączany do wyodrębnianej rodziny korzeniówkowatych Monotropaceae). Występuje w strefie umiarkowanej na całym niżu w Europie (w Polsce na całym obszarze), spotkać można ją również w Azji, Ameryce Północnej i Środkowej^[4]. Znana też jako korzeniówka owłosiona^[5].

Morfologia

Pokrój: Roślina bezzieleniowa, wysokości 15–30 cm.
Łodyga: Bladożółte, woskowate, kruche łodygi wyrastające bezpośrednio z gleby, obrośnięte liśćmi,
Kłącze: Rozgałęzione, mięsiste, o zapachu wanilii. Wyrastające z nich korzenie są pozbawione włośników.
Liście: Żółtawe lub białawe, nie są organami asymilacyjnymi – nie zawierają chlorofilu, mogą zmieniać kolor na ciemnobrązowy. Liście są łuskowate i zredukowane, przylegające do łodygi.
Kwiaty: Dzwonkowate, kubkowate, stulone, osadzone na bardzo krótkich szypułkach, zebrane w szczytowe, jednostronnie zwisłe grono na końcu łodygi. Kwiaty są obupłciowe, promieniste, zróżnicowane na kielich i koronę. Płatków jest dwa razy mniej niż pręcików, a słupek jeden, górny, przeważnie zbudowany z 5 owocolistków, zalążnia podzielona na komory, przekształca się po zapyleniu w jagodę lub suchą torebkę. Nasiona są drobne, ze słabo wykształconym zarodkiem. Przekwitłe kwiaty usychają, lecz nie opadają, okrywając torebki z nasionami.

Biologia i ekologia

Korzeniówka kwitnąca na pierwszym planie i owocująca na drugim

Bylina. Występuje zwykle w miejscach cienistych i wilgotnych, w których gleba ma grubą warstwę próchnicy. Występuje w lasach zarówno liściastych, jak i iglastych. Jest myko-hetertrofem – odżywia się dzięki związkom z tkankami grzybów. Ich strzępki obrastają bardzo dokładnie korzenie rośliny, które wnikają za pomocą ssawek do komórek skórki. Ssawka dochodzi do jądra komórkowego, później jej koniec pęka, a roślina trawi zawartość. W ten sposób korzeniówka pospolita zaopatruje się w potrzebne do rozwoju związki organiczne. Nie do końca rozwiązanym problemem jest, czy grzyb pobiera je z gleby, czy od innych roślin. Grzyb może jednocześnie prowadzić mikoryzę z korzeniówką pospolitą oraz z drzewami. Część składników, które pobiera od tych drzew, przekazuje korzeniówce. W takim przypadku byłaby więc pasożytem pośrednim drzew leśnych. Korzeniówka pospolita kwitnie w okresie letnim, od czerwca do sierpnia.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-13] (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-08-25].
↑ Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 332. ISBN 83-01-00129-1.

Bibliografia

MartinM. Červenka MartinM. i inni, Świat roślin skał i minerałów, EwaE. Siatkowska (tłum.), JindřichJ. Krejča (ilustr.), Warszawa: Multico, 1993, ISBN 83-7073-035-3 .
AlicjaA. Szweykowska AlicjaA., JerzyJ. Szweykowski JerzyJ., Słownik botaniczny, Warszawa: Wiedza Powszechna .
M.M. Poruba M.M. i inni, Przewodnik las, Warszawa: Multico, 1993 .