Kyanit

Kyanit

Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	dysten, cyjanit
Skład chemiczny	Al 2O 3·SiO 2, Al2SiO5
Twardość w skali Mohsa	4-4,5 (zgodnie z wydłużeniem kryształów), 6-7 (prostopadle do wydłużenia)
Łupliwość	dokładna według (100), mniej dokładna według (001)
Pokrój kryształu	listewkowy, słupkowy, tabliczkowy
Układ krystalograficzny	trójskośny
Właściwości mechaniczne	anizotropia twardości
Gęstość minerału	3,53 do 3,56 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	niebieska, biała, szarawa, zielonkawa, żółtawa
Rysa	biała
Połysk	szklisty, perłowy na płaszczyznach łupliwości
Współczynnik załamania	1,71-1,73
Inne	optycznie ujemny
Dodatkowe dane
Postacie alotropowe	silimanit i andaluzyt
Szczególne własności	słaba dyspersja
Multimedia w Wikimedia Commons

Kyanit (cyjanit, dysten^[1]) – polimorficzna odmiana krzemianu glinu (Al
2O
3·SiO
2^[2]), minerał z grupy krzemianów wyspowych zaliczany do glinokrzemianów.

Nazwa cyjanit pochodzi od gr. kyanos = niebieski; nazwa dysten od gr. dis = dwukrotnie, podwójnie oraz sthenos = siła, moc^[1] i nawiązuje do zmiennej twardości tego minerału.

Właściwości

Tworzy spłaszczone, wydłużone kryształy tabliczkowe, listewkowe, czasami słupkowe lub pręcikowe. Występuje w formie skupień ziarnistych, płytkowych, igiełkowych, włóknistych, promienistych. Jest kruchy, przezroczysty, cechą charakterystyczną jest duża anizotropia twardości (zmienia się w zależności od kierunku badania i ściany kryształu). Łatwo podatny na wietrzenie. Al
2SiO
5 tworzy oprócz kyanitu jeszcze dwie odmiany polimorficzne: silimanit i andaluzyt.

Występowanie

Powstaje w warunkach wysokiej temperatury i ciśnienia (metamorfizm wysokociśnieniowy), składnik wielu skał metamorficznych bogatych w glin.

• Na świecie: występuje w Szwecji, Rosji, Brazylii, Finlandii, USA, Indiach, Kenii.

• W Polsce spotykany w skałach metamorficznych Sudetów, w Górach Sowich, okolicach Śnieżnika i Złotoryi oraz w piaskach złotonośnych Bobru.

Zastosowanie

• w przemyśle – stosowany do:
  • wyrobu materiałów kwasoodpornych i ogniotrwałych
  • ceramiki szlachetnej
  • materiałów izolacyjnych
• ma znaczenie naukowe (wskaźnik określający charakter i warunki metamorfizmu)
• ma znaczenie kolekcjonerskie
• kamień ozdobny czasami jako jubilerski

Przypisy