Legizm

Legizm (legalizm) – chińska szkoła filozoficzna, wywodząca się z konfucjanizmu, ale przyjmująca odmienne spojrzenie na naturę ludzką. Celem legistów było umocnienie państwa, panującej dynastii oraz armii. Legiści głosili pragmatyczną zasadę przestrzegania wszystkich jasno napisanych i ogłoszonych publicznie praw wydanych przez prawowitego władcę, niezależnie od ich moralnego znaczenia. W obliczu prawa wszyscy powinni być równi. W celu ich egzekwowania postulowali wprowadzenie rygorystycznego systemu kar i nagród.

Przedstawiciele szkoły

• Shen Dao (IV-III w. p.n.e.) – twierdził, że najważniejszym czynnikiem w polityce i sprawowaniu władzy jest shi (władza, autorytet).
• Shen Buhai (zm. w 337 p.n.e.) – nauczał, że najważniejszym czynnikiem w polityce i sprawowaniu władzy jest shu (metoda, sztuka prowadzenia spraw i postępowania z ludźmi).
• Shang Yang (Gongsun Yang) (zm. w 338 p.n.e.) – twierdził, że najważniejszym czynnikiem w polityce i sprawowaniu władzy jest fa (prawo, reguła).
• Han Feizi (zm. w 233 p.n.e.) – synteza legizmu, ostatni i największy teoretyk szkoły. Uważał, że shi, shu i fa są jednakowo niezbędne. Jest autorem Hanfeizi, pokaźnego dzieła składającego się z 55 rozdziałów.
• Li Si (ur. ok. 280 r. p.n.e. - zm. 208 r. p.n.e.) – najsłynniejszy praktyk legizmu, kanclerz w państwie Qin, a po podbiciu przez nie całych Chin kanclerz na dworze cesarskim.

Bibliografia

• Informacje ze strony http://www.religieifilozofie.prv.pl
• Feng Youlan, Krótka historia filozofii chińskiej, Warszawa, PWN, 2001
• Filozofia wschodu pod redakcją Beaty Szymańskiej, Kraków, Wydawnictwo U.J., 2001

Linki zewnętrzne

• Legalist philosophy, Chinese (ang.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-12].