Lej kondensacyjny

Cumulonimbus tuba
Lej kondensacyjny nie sięgający powierzchni ziemi
Zobacz multimedia związane z tematem: Lej kondensacyjny

tuba (tub) (łac. tuba – trąba, rura do pompy, pol. lej kondensacyjny, ang. funnel cloud[a]) – kolumna lub lej, wyrastający z podstawy chmury, o charakterystycznym kształcie odwróconego stożka. Zjawisko to wskazuje na istnienie mniej lub bardziej silnego wiru[1].

Opis

Tworzy się na skutek różnicy ciśnień między powietrzem wewnątrz i na zewnątrz wiru. Na skutek niższego ciśnienia powietrze wznoszące się wewnątrz leja kondensacyjnego ochładza się szybciej wraz ze wzrostem wysokości, niż wznoszące się powietrze o wyższym ciśnieniu, znajdujące się dalej od środka wiru. Przy założeniu, że wznoszące się powietrze ma taką samą wilgotność w całej objętości, powietrze bliżej środka leja osiąga punkt rosy na mniejszej wysokości niż powietrze znajdujące się dalej. Dalsze wznoszenie powietrza doprowadza do kondensacji i powstania widocznej chmury. Ponieważ ciśnienie jest najniższe w osi wiru, im dalej od tej linii, tym wyżej znajduje się punkt rosy wznoszącego powietrza – stąd bierze się charakterystyczny kształt leja.

Lej kondensacyjny sięgający powierzchni ziemi nazywany jest tornadem lub trąbą powietrzną (albo trąbą wodną, jeśli występuje nad akwenem). Wszystkie rodzaje tornad powstają w wyniku rozwoju leja kondensacyjnego[2].

Tuba może występować z chmurami Cumulonimbus, rzadziej Cumulus[1].

Zobacz też

  • tornado

Uwagi

  1. Określenie funnel cloud odnosi się do lejów kondensacyjnych nie sięgających powierzchni gruntu. Leje sięgające powierzchni ziemi są nazywane tornadami, również w języku angielskim.

Przypisy

  1. a b Tuba. [w:] International Cloud Atlas [on-line]. World Meteorological Organization. [dostęp 2021-05-13]. (ang.).
  2. Supplementary features and accessory clouds. [w:] International Cloud Atlas [on-line]. World Meteorological Organization. [dostęp 2021-05-13]. (ang.).

Bibliografia

  • Międzynarodowy Atlas Chmur, Państwowy Instytut Hydrologiczno-meteorologiczny, 1956
  • p
  • d
  • e
Klasyfikacja chmur
Rodzaje
  • Altocumulus
  • Altostratus
  • Cirrocumulus
  • Cirrostratus
  • Cumulonimbus
  • Cumulus
  • Cirrus
  • Nimbostratus
  • Stratocumulus
  • Stratus
Gatunki
  • calvus
  • capillatus
  • castellanus
  • congestus
  • fibratus
  • floccus
  • fractus
  • humilis
  • lenticularis
  • mediocris
  • nebulosus
  • spissatus
  • stratiformis
  • uncinus
  • volutus
Odmiany
  • duplicatus
  • intortus
  • lacunosus
  • opacus
  • perlucidus
  • radiatus
  • translucidus
  • undulatus
  • vertebratus
Formy dodatkowe
  • arcus
  • asperitas
  • cauda
  • cavum
  • fluctus
  • incus
  • mamma
  • murus
  • praecipitatio
  • tuba
  • virga
Chmury towarzyszące
  • flumen
  • pannus
  • pileus
  • velum
Chmury szczególne
  • cataractagenitus
  • flammagenitus
  • homogenitus
  • homomutatus
  • silvagenitus
Chmury w wyższej atmosferze

Encyklopedia internetowa (Cumulus):
  • Britannica: topic/funnel-cloud