Leptospermum

Leptospermum scoparium

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mirtowce

Rodzina

mirtowate

Rodzaj

leptospermum

Nazwa systematyczna

Leptospermum J.R.Forst. & G.Forst.
Char. Gen. Pl.: 71 (1776)^[3]

Typ nomenklatoryczny

L. scoparium J. R. Forster et J. G. A. Forster^[4]

Synonimy

Agonomyrtus S.Schauer ex Rchb.
Glaphyria Jack
Leptospermopsis S.Moore
Macklottia Korth.^[3]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Leptospermum^[5] (Leptospermum J.R.Forst. & G.Forst.) – rodzaj roślin z rodziny mirtowatych. Obejmuje 88 gatunków^[3]. Występują one na obszarze od Półwyspu Indochińskiego po Nową Zelandię, z centrum zróżnicowania w Australii, gdzie obecnych jest 79 gatunków^[6]^[7]. Gatunki introdukowane z tego rodzaju rosną w południowej i wschodniej Afryce, w Kalifornii, Wielkiej Brytanii^[3], na Hawajach, ale też w Australii, poza swym naturalnym zasięgiem^[6]. Rosną w różnych siedliskach – od terenów skalistych, po zbiorowiska roślin drobnolistnych („wrzosowiska”), zasiedlają także mokradła i brzegi strumieni^[7].

Różne gatunki i mieszańce uprawiane są jako krzewy ozdobne, zwłaszcza popularny jest leptospermum sztywne L. scoparium w odmianach o kwiatach pełnych i czerwonych^[6]^[7]. Wydzielane olejki eteryczne odstraszają komary (z tego powodu uprawiany jest zwłaszcza L. liversidgei). Olejek z L. petersonii o zapachu cytrynowym używany jest do aromatyzowania napojów, kosmetyków i syntezy witaminy A, aczkolwiek może powodować efekt uboczny w postaci rozwoju piersi u chłopców. Liście krzewów z tego rodzaju są zaparzane, dając aromatyczny napój pijany podobnie jak herbata^[6]. Dostarczają drewna i są miododajne – ceniony jest miód z L. scoparium zwany manuka^[6].

Morfologia

Pokrój: Krzewy i drzewa do 18 m wysokości^[7].
Liście: Zimozielone, skrętoległe, drobne, pojedyncze, zwykle wąskoeliptyczne, całobrzegie, często srebrzyste^[7].
Kwiaty: Pojedyncze lub w pęczkach po dwa–trzy w kątach liści, zwykle obupłciowe, ale czasem też jednopłciowe. Działki kielicha w liczbie od 5 do 7 u dołu kubeczkowato zrośnięte, z wolnymi końcami o równej długości. Płatki korony w liczbie 5, białe lub różowe, rzadko czerwone, zwykle zaokrąglone. Pręciki liczne, zebrane w 5 wiązek naprzeciwległych płatkom, zazwyczaj krótsze od okwiatu. Dolna lub wpół dolna zalążnia tworzona jest przez pięć owocolistków zawierających liczne zalążki, zwieńczona pojedynczą szyjką słupka^[7].
Owoce: Drewniejące, twarde torebki, często zwieńczone trwałymi działkami kielicha, uwalniające nasiona pod wpływem działania ognia^[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Leptospermeae, podrodziny Myrtoideae, rodziny mirtowatych (Myrtaceae)^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Leptospermum amboinense Blume
Leptospermum anfractum A.R.Bean
Leptospermum arachnoides Gaertn.
Leptospermum argenteum Joy Thomps.
Leptospermum barneyense A.R.Bean
Leptospermum benwellii A.R.Bean
Leptospermum blakelyi Joy Thomps.
Leptospermum brachyandrum (F.Muell.) Druce
Leptospermum brevipes F.Muell.
Leptospermum confertum Joy Thomps.
Leptospermum continentale Joy Thomps.
Leptospermum coriaceum (F.Muell. ex Miq.) Cheel
Leptospermum crassifolium Joy Thomps.
Leptospermum deanei Joy Thomps.
Leptospermum deuense Joy Thomps.
Leptospermum divaricatum S.Schauer
Leptospermum emarginatum H.L.Wendl. ex Link
Leptospermum epacridoideum Cheel
Leptospermum erubescens S.Schauer
Leptospermum exsertum Joy Thomps.
Leptospermum fastigiatum S.Moore
Leptospermum glabrescens N.A.Wakef.
Leptospermum glaucescens S.Schauer
Leptospermum grandiflorum G.Lodd.
Leptospermum grandifolium Sm.
Leptospermum gregarium Joy Thomps.
Leptospermum incanum Turcz.
Leptospermum inelegans Joy Thomps.
Leptospermum javanicum Blume
Leptospermum jingera Lyne & Crisp
Leptospermum juniperinum Sm.
Leptospermum laevigatum (Gaertn.) F.Muell.
Leptospermum lamellatum Joy Thomps.
Leptospermum lanigerum (Aiton) Sm.
Leptospermum liversidgei R.T.Baker & H.G.Sm.
Leptospermum luehmannii F.M.Bailey
Leptospermum macgillivrayi Joy Thomps.
Leptospermum macrocarpum (Maiden & Betche) Joy Thomps.
Leptospermum madidum A.R.Bean
Leptospermum maxwellii S.Moore
Leptospermum microcarpum Cheel
Leptospermum micromyrtus Miq.
Leptospermum minutifolium (F.Muell. ex Benth.) C.T.White
Leptospermum morrisonii Joy Thomps.
Leptospermum multicaule A.Cunn.
Leptospermum myrsinoides Schltdl.
Leptospermum myrtifolium Sieber ex DC.
Leptospermum namadgiensis Lyne
Leptospermum neglectum Joy Thomps.
Leptospermum nitens Turcz.
Leptospermum nitidum Hook.f.
Leptospermum novae-angliae Joy Thomps.
Leptospermum obovatum Sweet
Leptospermum oligandrum Turcz.
Leptospermum oreophilum Joy Thomps.
Leptospermum pallidum A.R.Bean
Leptospermum parviflorum Valeton
Leptospermum parvifolium Sm.
Leptospermum petersonii F.M.Bailey
Leptospermum petraeum Joy Thomps.
Leptospermum polyanthum Joy Thomps.
Leptospermum polygalifolium Salisb.
Leptospermum purpurascens Joy Thomps.
Leptospermum recurvum Hook.f.
Leptospermum riparium D.I.Morris
Leptospermum roei Benth.
Leptospermum rotundifolium (Maiden & Betche) F.A.Rodway
Leptospermum rupestre Hook.f.
Leptospermum rupicola Joy Thomps.
Leptospermum scoparium J.R.Forst. & G.Forst. – leptospermum sztywne
Leptospermum sejunctum Joy Thomps.
Leptospermum semibaccatum Cheel
Leptospermum sericatum Lindl.
Leptospermum sericeum Labill.
Leptospermum speciosum S.Schauer
Leptospermum spectabile Joy Thomps.
Leptospermum sphaerocarpum Cheel
Leptospermum spinescens Endl.
Leptospermum squarrosum Gaertn.
Leptospermum subglabratum Joy Thomps.
Leptospermum subtenue Joy Thomps.
Leptospermum thompsonii Joy Thomps.
Leptospermum trinervium (J.White) Joy Thomps.
Leptospermum turbinatum Joy Thomps.
Leptospermum variabile Joy Thomps.
Leptospermum venustum A.R.Bean
Leptospermum whitei Cheel
Leptospermum wooroonooran F.M.Bailey

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-21] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Leptospermum J.R.Forst. & G.Forst.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-22].
↑ Leptospermum. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-01-22].
↑ MieczysławM. Czekalski MieczysławM., Rośliny ozdobne do dekoracji wnętrz, Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 1996, s. 58, ISBN 83-7160-011-9 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 521, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 317. ISBN 0-333-73003-8.
↑ Genus Leptospermum J. R. Forst. & G. Forst.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-01-22].