Liwiusz Andronikus

Lucius Livius Andronicus (ok. 284 p.n.e. – ok. 204 p.n.e.) – pierwszy w historii poeta rzymski, z pochodzenia Grek.

W 272 p.n.e. w Tarencie dostał się do niewoli i został, wraz z pozostałymi jeńcami, sprowadzony do Rzymu. Wyzwolony przez swego pana, Lucjusza Liwiusza Salinatora, założył szkołę dla dzieci nobilów rzymskich. Uczył w niej języka greckiego i łacińskiego posługując się lekturą klasycznych autorów greckich. Dla potrzeb tej szkoły przetłumaczył na łacinę Odyseję Homera. Jest to pierwszy znany przekład w literaturze europejskiej. Dla oddania bohaterskiego tonu epopei Homera posłużył się starym, italskim metrum zwanym wierszem saturnijskim.

Na ludi Romani między 15 a 18 września 240 p.n.e., wystawił po raz pierwszy komedię i tragedię grecką w dokonanej przez siebie przeróbce łacińskiej i tę datę uważa się za umowny początek literatury rzymskiej. Na podstawie zachowanych tytułów widać, że przerabiał głównie sztuki Sofoklesa i Eurypidesa. W r. 204 p.n.e. na polecenie pontyfików ułożył dla przebłagania bogów pieśń chóralną. Śpiewał ją chór złożony z dwudziestu siedmiu dziewic.

Zasługą Liwiusza Andronika jest stworzenie pierwocin rzymskiego języka poetyckiego w zakresie epopei, liryki i dramatu.

Bibliografia

  • Broccia G.: Ricerche su Livio Andronico epico. Padova: Pubblicazioni della Facoltà di lettere e filosofia. Università degli studi di Macerata, 1974. (wł.).
  • Carratello U.: Livio Andronico. Rzym: Cadmo, 1979. ISBN 978-88-7923-050-6. (wł.).
  • Livingston I.: A Linguistic Commentary on Livius Andronicus. Nowy Jork: Routledge, 2004. ISBN 978-0-415-96899-7. (ang.).
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 000000013993751X, 000000045875805X
  • VIAF: 178307060, 4607168290797257610009, 89039247, 864154257898924151479, 49167863697122740544, 4138167807337018130001, 133167807452718130008
  • LCCN: n80049661
  • GND: 118728636
  • LIBRIS: rp358qs9198grqv
  • BnF: 12415198c
  • SUDOC: 03326886X
  • SBN: RLZV038739
  • NKC: osd2013772911
  • BNE: XX1001143
  • NTA: 07002040X
  • BIBSYS: 90154405
  • CiNii: DA06188574
  • Open Library: OL2756848A
  • PLWABN: 9810618267005606
  • NUKAT: n2006078046
  • J9U: 987007272455605171
  • CONOR: 211764323
  • WorldCat: lccn-n80049661
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3933359
  • Britannica: biography/Lucius-Livius-Andronicus
  • Treccani: livio-andronico
  • Universalis: lucius-livius-andronicus
  • NE.se: livius-andronicus
  • SNL: Livius_Andronicus
  • Catalana: 0003970
  • DSDE: Lucius_Livius_Andronicus
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 36877