Lobbing

Lobbing (z ang. lobbying, z frankońskiego laubja i łac. lobium, lobia „krużganek, pasaż”) – w powszechnym rozumieniu wywieranie wpływu przez zawodowych rzeczników interesów (lobbistów, lobbystów) na władze publiczne.

Słowo lobby oznacza w języku angielskim salę recepcyjną w hotelu lub parlamencie, stąd lobbying to dosłownie „działalność wykonywana w lobby”. Z czasem określenie to przylgnęło do praktyki kontaktowania się z decydentami politycznymi, szczególnie w lobby brytyjskiej Izby Gmin lub amerykańskiego Kongresu.

Określeniem analogicznym do „lobbingu” i popularnym w Polsce w I poł. XX w. było „antyszambrowanie” (od antichambre „przedpokój”). Każda dziedzina nauki inaczej postrzega zjawisko lobbingu, stąd wiele często odmiennych definicji. Międzynarodowe uregulowania dotyczące lobbingu zostały przyjęte przez cztery organizacje międzynarodowe i ponadnarodowe stowarzyszenia: 1) Unię Europejską; 2) Radę Europy; 3) Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju; 4) Wspólnotę Niepodległych Państw. Główną przyczyną wprowadzenia takich norm na szczeblu międzynarodowym była korupcja przy uchwalaniu aktów prawnych^[1].

Lobbing w prawie i naukach prawnych

Lobbing to zespół zgodnych z prawem czynności podejmowanych przez zarejestrowanego lobbystę działającego za wynagrodzeniem i w interesie osoby trzeciej (zleceniodawcy lobbyingu), w celu wywarcia korzystnego dla zleceniodawcy wpływu na prawotwórstwo lub decyzje organów państwowych, względnie samorządowych i innych.

Przyjmuje się, że lobbing może być wyłącznie legalny. Takie ujęcie wyklucza koncepcje lobbingu nielegalnego, czarnego lobbingu itp. jako sprzeczne z fundamentalną cechą lobbingu, jaką jest zgodność z prawem. Działania takie jak korupcja polityczna, łapownictwo czy płatna protekcja są niezgodne z prawem i jedynie z pozoru podobne do lobbingu. Wpływanie na decyzje polityczne we własnym interesie, często utożsamiane z lobbingiem, to w rzeczywistości wykonywanie obywatelskiego prawa petycji do władz.

Podstawą regulacji prawnej lobbingu są: obowiązkowa rejestracja lobbistów oraz obowiązkowe, regularne sprawozdania lobbistów z prowadzonej działalności.

Lobbing w naukach ekonomicznych i socjologii

Lobbing to oddziaływanie na decyzje podejmowane przez organy władzy publicznej oparte na strategii komunikacyjnej uwzględniającej:

• analizę procesu decyzyjnego
• politykę danego organu
• własne cele strategiczne
• własną analizę SWOT
• bieżący monitoring wydarzeń

W kontekście lobbingu funkcjonują także pojęcia:

• Public Affairs – wyspecjalizowana forma lobbingu, która polega na trwałym utrzymywaniu kontaktów pomiędzy daną organizacją a administracją samorządową i rządową. Celem public affairs jest przede wszystkim tworzenie i utrzymywanie korzystnego dla danej organizacji wizerunku, który będzie sprzyjał rozwojowi jej działalności.

• Public Affairs Consultancy – doradztwo w zakresie lobbingu prowadzone przez specjalistyczną firmę zewnętrzną, które zorientowane jest w większym stopniu na przedstawienie fachowej ekspertyzy niż na bezpośredni sukces w osiągnięciu celów strategicznych. PA Consultancy rozwija się głównie w Unii Europejskiej, podczas gdy lobbing nastawiony na bezpośrednią realizację celów strategicznych jest charakterystyczny dla USA.

• Advocacy – lobbing o podłożu niekomercyjnym, zwłaszcza na rzecz:
  • grup społecznych
  • organizacji pozarządowych (np. Biuro Wspierania Lobbingu Ekologicznego)

Zobacz też

Zobacz hasło lobbing w Wikisłowniku

• lobbing ekologiczny
• lobbing polityczny
• lobbing pośredni

Przypisy

Bibliografia

• K. Jasiecki, M. Molęda-Zdziech, U. Kurczewska: Lobbing. Sztuka skutecznego wywierania wpływu. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006
• M.M. Wiszowaty: Regulacja prawna lobbingu na świecie. Historia, elementy, stan obecny. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2008;
• M. Gajda, K. Tarnawska: Lobbing rolny a budżet Unii Europejskiej, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2002, ISBN 83-7333-171-9
• V. Nesterovych: EU standards for the regulation of lobbying. Prawa Człowieka, 2015, nr 18, s. 97–108.
• V. Nesterovych: International standards for the regulation of lobbying (EU, CE, OECD, CIS). Krytyka Prawa, tom 8, nr 2/2016, s. 79–101.
• M.M. Wiszowaty: Definicje legalne lobbyingu w ustawodawstwie stanowym i federalnym Stanów Zjednoczonych [w:] „Gdańskie Studia Prawnicze” tom XIV, Gdańsk 2005

Linki zewnętrzne

• Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz.U. z 2017 r. poz. 248)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 2006 r. w sprawie wysłuchania publicznego dotyczącego projektów rozporządzeń (Dz.U. z 2006 r. nr 030, poz. 0207)
• Uczestnictwo w procesie lobbingowym. prawoprosto.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-06)].