Lowiaceae
 Orchidantha maxillarioides | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | imbirowce | ||
| Rodzina | Lowiaceae | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Lowiaceae Ridl. Fl. Malay Penins. 4: 291. 1 Dec 1924[3] | |||
| |||
| |||
Lowiaceae – monotypowa rodzina roślin jednoliściennych z jednym rodzajem Orchidantha. Do rodzaju należą 32 gatunki[4]. Zasięg geograficzny rodzaju obejmuje obszar od południowych Chin poprzez Półwysep Indochiński do Borneo w południowo-wschodniej Azji[2][2]. Rośliny te rosną w runie nizinnych lasów tropikalnych, zwykle nad strumieniami i przy wodospadach, porastają także czasem poręby po wycince lasu[5].
Rośliny te bywają uprawiane jako ozdobne[6], zwłaszcza Orchidantha maxillarioides spotykana jest często w europejskich szklarniach[5]. Liście Orchidantha fimbriata są wykorzystywane do owijania żywności. Roślina stosowana jest także jako lecznicza przy bólach klatki piersiowej i pleców[6].
Morfologia
- Pokrój
- Nagie byliny o sympodialnych kłączach pokrytych łuskami i rosnących pionowo lub poziomo[5], z bardzo skróconymi łodygami[7].
- Liście
- Odziomkowe, wyrastają dwurzędowo. Blaszka u dołu zwężona w ogonek liściowy z pochwiastą nasadą, poza tym lancetowata do eliptycznej, całobrzega, z użyłkowaniem, w pąku zwinięta[6][7].
- Kwiaty
- Obupłciowe, podobne do kwiatów storczyków, ale pachną nieprzyjemnie[6]. Skupione są po kilka w gęste lub luźne kwiatostany[5] wierzchotkowe wyrastające w kątach liści[6]. Okwiat tworzy 6 listków wyrastających w dwóch okółkach. Wewnętrzny okółek składa się z dwóch niewielkich listków[6], często ościsto zakończonych[7] i jednego większego, tworzącego warżkę kształtu owalnego lub łopatkowatego[6]. Trzy listki zewnętrznego okółka są wąskie, u dołu zrośnięte w rurkę[5]. Pręcików jest 5 (jeden jest zredukowany)[6], są one wolne, ich nitki są krótkie i przylegają do nasady listków okwiatu[5], a pylniki otwierają się podłużnymi pęknięciami[7][6]. Zalążnia dolna, trójkomorowa, z licznymi, anatropowymi zalążkami z dwuwarstwowym integumentem[6]. Smukła szyjka słupka rozszerza się na końcu i zwieńczona jest trzema okazałymi łatkami znamion, całobrzegimi, wcinanymi lub postrzępionymi[5].
- Owoce
- Podłużne torebki[8], na szczycie z dzióbkiem, wysychające po dojrzeniu[5], otwierające się trzema klapami[7] i zawierające liczne nasiona. Nasiona są kuliste do gruszkowatych, owłosione[5], z trójczęściową osnówką[7][6] i skrobią, jako substancją zapasową[6].
Systematyka
- Pozycja systematyczna rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd imbirowce (Zingiberales), rodzina Costaaceae. Rodzina Lowiaceae stanowi grupę siostrzaną dla strelicjowatych (Streliziaceae)[2]:
| imbirowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział systematyczny[4]
- Orchidantha anthracina H.Ð.Trần, Luu & Škorničk.
- Orchidantha borneensis N.E.Br.
- Orchidantha chinensis T.L.Wu
- Orchidantha crassinervia P.Zou & X.A.Cai
- Orchidantha fimbriata Holttum
- Orchidantha foetida Jenjitt. & K.Larsen
- Orchidantha gigantea Škorničk. & A.Lamb
- Orchidantha grandiflora Mood & L.B.Pedersen
- Orchidantha holttumii K.Larsen
- Orchidantha inouei Nagam. & S.Sakai
- Orchidantha insularis T.L.Wu
- Orchidantha ismailii Škorničk. & A.Lamb
- Orchidantha jiewhoei Škorničk. & A.Lamb
- Orchidantha laotica K.Larsen
- Orchidantha lengguanii Škorničk.
- Orchidantha longiflora (Scort.) Ridl.
- Orchidantha lutescens Škorničk. & A.Lamb
- Orchidantha maxillarioides (Ridl.) K.Schum.
- Orchidantha megalantha Škorničk. & A.D.Poulsen
- Orchidantha micrantha Škorničk. & A.D.Poulsen
- Orchidantha nilusii Škorničk. & A.Lamb
- Orchidantha quadricolor L.B.Pedersen & A.Lamb
- Orchidantha ranchanensis Syauqina & Meekiong
- Orchidantha sabahensis A.Lamb & L.B.Pedersen
- Orchidantha sarawakensis Syauqina & Meekiong
- Orchidantha siamensis K.Larsen
- Orchidantha stercorea H.Ð.Tran & Škorničk.
- Orchidantha suratii L.B.Pedersen, J.Linton & A.Lamb
- Orchidantha ultramafica Škorničk. & A.Lamb
- Orchidantha vietnamica K.Larsen
- Orchidantha virosa Škorničk. & Q.B.Nguyen
- Orchidantha yunnanensis P.Zou, C.F.Xiao & Škorničk.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ a b c d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. University of Maryland. [dostęp 2010-11-15]. (ang.).
- ↑ a b Orchidantha N.E.Br., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-02-24] .
- ↑ a b c d e f g h i K.K. Kubitzki K.K. (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. IV. Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae, Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 275-277, ISBN 978-3-642-08378-5 .
- ↑ a b c d e f g h i j k l David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 542, 655, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c d e f Delin Wu & W. John Kress: Lowiaceae Ridley. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2023-02-24].
- ↑ Rośliny kwiatowe. Wielka Encyklopedia Przyrody. Warszawa: Muza SA, s. 439. ISBN 83-7079-779-2.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
