Michal Kováč

Michal Kováč

Data i miejsce urodzenia	5 sierpnia 1930 Ľubiša
Data i miejsce śmierci	5 października 2016 Bratysława
Prezydent Słowacji
Okres	od 2 marca 1993 do 2 marca 1998
Następca	Vladimír Mečiar (p.o.)
Odznaczenia

Michal Kováč (ur. 5 sierpnia 1930 w Ľubišy^[1], zm. 5 października 2016 w Bratysławie^[2]) – słowacki polityk i ekonomista, parlamentarzysta i minister, w 1992 przewodniczący Zgromadzenia Federalnego, w latach 1993–1998 prezydent Słowacji.

Życiorys

Absolwent Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Bratysławie, uzyskał stopień kandydata nauk. Pracował jako nauczyciel akademicki i w czechosłowackim banku centralnym SBČS. Od 1963 do 1966 był zatrudniony jako doradca banku centralnego Kuby, następnie do 1969 kierował oddziałem banku państwowego Živnostenská banka w Londynie. Był członkiem Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Po praskiej wiośnie w 1970 usunięty z partii i zdegradowany do stanowiska szeregowego urzędnika bankowego. Pod koniec lat 70. powrócił do pracy naukowej na uczelni później przekształconej w Słowacki Uniwersytet Techniczny w Bratysławie^[1][3].

W 1989 wstąpił do opozycyjnego ruchu Społeczeństwo przeciw Przemocy. W grudniu tegoż roku, po aksamitnej rewolucji, objął urząd ministra finansów Słowackiej Republiki Socjalistycznej w rządzie, na czele którego stanął Milan Čič. Pozostał na tym urzędzie do maja 1991 również w gabinetach, które tworzyli Ján Čarnogurský i Vladimír Mečiar. Dołączył do założonego przez ostatniego z nich Ruchu na Rzecz Demokratycznej Słowacji (HZDS). Od 1990 był posłem do Zgromadzenia Federalnego Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej, a od czerwca do grudnia 1992 ostatnim przewodniczącym tej instytucji^[1][3].

15 lutego 1993 słowacki parlament wybrał go na urząd prezydenta (otrzymał 106 głosów w 150-osobowym parlamencie). Urząd ten objął 2 marca 1993 i sprawował do 2 marca 1998, rezygnując z członkostwa w HZDS. W trakcie kadencji popadł w polityczny i długotrwały konflikt z premierem Vladimírem Mečiarem m.in. co do perspektyw członkostwa w NATO, za czym optował prezydent. Michal Kováč publicznie oskarżał premiera o niekompetencję i populizm, poparł także rozłamowców z HZDS, którzy wraz z opozycją w 1994 doprowadzili do krótkotrwałej zmiany premiera^[1]. Konflikt między nimi przybrał na sile w 1995, gdy syn prezydenta, podejrzewany w Niemczech o przestępstwa finansowe, został porwany i wywieziony do Austrii. Według Michala Kováča mieli tego dokonać agenci służby wywiadowczej SIS z inspiracji Vladimíra Mečiara^[1] (w 1998, Vladimír Mečiar, pełniący czasowo obowiązki prezydenta, ogłosił amnestię dla osób podejrzewanych w tej sprawie).

Michal Kováč zdecydował się wystartować w pierwszych powszechnych wyborach prezydenckich w 1999. Zrezygnował jednak na kilka dni przed wyborami, motywując to chęcią zwiększenia szans wyborczych Rudolfa Schustera przeciwko Vladimírowi Mečiarowi^[1]. Jego nazwisko pozostało jednak na kartach wyborczych, oddano na niego niespełna 0,2% głosów^[4].

Odznaczenia i wyróżnienia

Otrzymane z urzędu (1995)

• Order Andreja Hlinki I klasy
• Order Ľudovíta Štúra I klasy
• Krzyż Milana Rastislava Štefánika I klasy
• Krzyż Pribiny I klasy^[5]

Otrzymane po zakończeniu kadencji

• Order Andreja Hlinki II klasy – 1998^[6]
• Order Ľudovíta Štúra I klasy – 2000, nadany ponownie^[7]

Odznaczenia państw obcych

• Order Orła Białego – 1997, Polska^[8]
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi RP – 1994, Polska^[9]
• Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi Republiki Włoskiej – 1997, Włochy^[10]

Wyróżnienia

• Doktorat honoris causa Uniwersytetu Ekonomicznego w Bratysławie (2014)^[11]

Przypisy