Mordechaj Cippori

Mordechaj Cippori

‏מרדכי צפורי‎

Data i miejsce urodzenia	15 września 1924 Petach Tikwa, Palestyna
Data i miejsce śmierci	29 maja 2017 Ramat Gan
Minister komunikacji w II rządzie Begina i I rządzie Szamira
Okres	od 5 sierpnia 1981 do 13 września 1984
Przynależność polityczna	Likud
Poprzednik	Joram Aridor
Następca	Amnon Rubinstein
Wiceminister obrony w I i II rządzie Begina
Okres	od 28 czerwca 1977 do 10 października 1983
Przynależność polityczna	Likud
Poseł do Knesetu
Okres	od 13 czerwca 1977 do 13 sierpnia 1984
Przynależność polityczna	Likud
Multimedia w Wikimedia Commons

Mordechaj Cippori (hebr.: מרדכי צפורי, ang.: Mordechai Tzipori, Mordechai Zipori, ur. 15 września 1924 w Petach Tikwie, zm. 29 maja 2017 w Ramat Ganie) – izraelski generał i polityk, w latach 1981–1984 minister komunikacji, w latach 1977–1983 wiceminister obrony, w latach 1977–1984 poseł do Knesetu z listy Likudu.

Życiorys

Młodość

Urodził się 15 września 1924 w Petach Tikwie w ówczesnym Brytyjskim Mandacie Palestyny^[1]. W rodzinnym mieście uczył się w szkole religijnej. Od 1939 był członkiem Irgunu – żydowskiej organizacji paramilitarnej^[1]. Od 1944 brał udział w akcjach militarnych przeciwko wojskom brytyjskim^[2]. Za przynależność do Irgunu został przez władze brytyjskie aresztowany w czerwcu 1945 roku, a następnie więziony w obozach – najpierw w Sudanie, a później w Erytrei – skąd uciekł razem z innymi uwięzionymi. Ponownie złapany został osadzony w obozie w Gilgil w Kenii, skąd również uciekał, kopiąc tunele. W Kenii internowany był do lata 1948^[1][2].

Kariera wojskowa

Po uwolnieniu powrócił do Izraela, gdzie w latach 1948–1976 służył w Siłach Obronnych Izraela, biorąc udział w kolejnych toczonych przez to państwo wojnach^[1]. Po wojnie o niepodległość ukończył w 1950 kurs oficerów piechoty, a w 1954 ukończył kurs zaawansowany. W 1959 ukończył wojskową szkołę zarządzania, a następnie studia na Uniwersytecie Telawiwskim. W latach 1962–1965 dowodził batalionem pancernym, a w czasie wojny sześciodniowej brygadą pancerną walczącą na południowym froncie. W 1968 objął dowództwo nad Szkołą Pancerną, zaś od 1971 był zastępcą dowódcy Korpusu Pancernego. Od 1973 służył w Sztabie Generalnym – od 1974 jako zastępca dowódcy zarządzania operacyjnego^[1]. Służbę wojskową zakończył w stopniu generała^[2].

Kariera polityczna

Po opuszczeniu wojska związał się, jak większość dawnych bojowników Irgunu, z prawicowym Likudem i z listy tego ugrupowania po raz pierwszy dostał się do izraelskiego parlamentu w wyborach parlamentarnych w 1977. Został członkiem komisji ds. absorpcji imigrantów^[1]. 28 czerwca 1977 dołączył do, powołanego kilka dni wcześniej, pierwszego prawicowego rządu w Izraelu premiera Menachema Begina, dawnego przywódcy Irgunu. Cippori został wiceministrem obrony w resorcie kierowanym przez Ezera Weizmana. Pozostał na stanowisku również po odejściu Weizmana i objęciu kierownictwa nad ministerstwem przez samego premiera^[3]. Jako wiceminister osobiście nadzorował operację Opera – udany atak izraelskiego lotnictwa na iracki reaktor atomowy Osirak^[2].

W wyborach w 1981 ponownie zdobył mandat poselski^[1]. W powołanym 5 sierpnia nowym rządzie Begina został ministrem komunikacji, a 11 sierpnia powrócił również na stanowisko wiceministra obrony, jako zastępca Ariela Szarona, a następnie Begina i Moszego Arensa^[4]. Po wojnie libańskiej krytykował dowodzącego izraelskimi wojskami, swego zwierzchnika Ariela Szarona^[2]. W powołanym 10 października 1983 I rządzie Icchaka Szamira ponownie objął resort komunikacji i kierował nim do końca kadencji^[5]. W kolejnych wyborach nie uzyskał reelekcji^[1].

Dalsze życie

Od 1986 do końca lat osiemdziesiątych był dyrektorem generalnym Bitu’ach Leumi – izraelskiego zakładu ubezpieczeń społecznych^[1][2].

Przed wyborami parlamentarnymi w 2015 wraz z innym byłym ministrem z Likudu – Danem Meridorem – krytykował ówczesnego premiera Binjamina Netanjahu i zapowiedział, że nie zagłosuje na macierzystą partię^[6]

Zmarł 29 maja 2017 w Sheba Medical Center w Tel ha-Szomer w Ramat Ganie w wieku dziewięćdziesięciu dwóch lat. Został pochowany na cmentarzu w rodzinnej Petach Tikwie^[2].

Przypisy