Mozga trzcinowata

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

wiechlinowate

Rodzaj

mozga

Gatunek

mozga trzcinowata

Nazwa systematyczna

Phalaris arundinacea L.
Sp. Pl.: 55 (1753)^[3]

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[4]

najmniejszej troski

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea L.) – gatunek byliny należący do rodziny wiechlinowatych (traw). Występuje w strefie umiarkowanej półkuli północnej w Ameryce Północnej i Eurazji oraz w strefie międzyzwrotnikowej we wschodniej Afryce i południowej Azji. Introdukowana do Australii, północnej i południowej Afryki oraz Ameryki Południowej^[3]. W Polsce rośnie pospolicie w całym kraju^[5]. Zasiedla siedliska nadwodne, bywa także uprawiana.

Morfologia

Pokrój: Roślina wysokości 1–3 m, z długimi rozłogami, z których wykształca pędy wegetatywne i kwiatowe, silnie zakorzeniająca się.
Łodyga: Silnie ulistniona, źdźbła gładkie, grube, sztywne, połyskujące. dochodzące do 3 m wysokości.
Liście: Równowąskie, o szerokości do 2 cm, sztywne, szorstkie, szarozielonego koloru. Języczek liściowy jest mlecznobiały, przeważnie poszarpany i ma do 5 mm długości.
Kwiatostan: Wiecha podczas kwitnienia brunatnoczerwona, z gęsto osadzonymi kłoskami, klapowana. Osiąga długość do 25 cm i jest w czasie kwitnienia rozpierzchła, po przekwitnięciu ścieśnia się.
Owoc: Oplewiony ziarniak o długości do 4 mm i szerokości do 1,5 mm, lekko spłaszczony. Plewki srebrzyste pokryte pojedynczymi włoskami.

Występuje przeważnie na glebach żyznych, będących często zalewanych lasach łęgowych. Hydrofit, hemikryptofit, geofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Magnocaricion, Ass. szuwar mozgowy Phalaridetum arundinaceae^[6]. Kwitnie w czerwcu–lipcu.

Trawa wybitnie pastewna, zwłaszcza na łąki często zalewane lub intensywnie nawożone, zwłaszcza azotem. Jest odporna na suszę, mrozy i zacienienie. Jest wartościową rośliną paszową, należy ją jednak kosić przed wykłoszeniem, gdyż potem szybko drewnieje. Może dać trzy pokosy, gdyż szybko odrasta po skoszeniu. Nie nadaje się jednak na pastwiska.
Ze względu na szybki przyrost biomasy nadaje się także do upraw energetycznych.

Uprawiane są kultywary:

Motycka – odmiana o wyższych właściwościach pastewnych aniżeli naturalny ekotyp. Preferuje tereny wilgotne zalewane.
Feesey – odmiana o ozdobnych liściach w biało-zielone pasy biegnące wzdłuż liścia. Dobra i na skalniaki, i do oczka wodnego.

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-02] (ang.).
↑ ^a ^b Phalaris arundinacea L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-22] .
↑ Phalaris arundinacea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Zając A., Zając M.: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, 2001, s. 403. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.