Mundury Marynarki Wojennej

Mundury Marynarki Wojennej – ubiory używane w Marynarce Wojennej i Jednostce Wojskowej Formoza.

Mundur marynarski w II Rzeczypospolitej

W styczniu 1920 roku wprowadzono pierwszy w Polsce odrębny mundur marynarski^[1]. Z braku polskich wzorów, przyjęto model ubioru marynarki brytyjskiej, na którym wzorowały się floty wojenne większości państw. Barwą zasadniczą stała się granatowa i biała ze złotymi dystynkcjami i guzikami.

W skład umundurowania oficerów marynarki początkowo wchodziły^[1]:

• czapka okrągła (w lecie biała) z czarnym otokiem, daszkiem i podpinką oraz haftowanym emblematem

• kurtka granatowa z kołnierzem wykładanym, z oznakami stopni ze złotej taśmy na rękawach i złotymi guzikami z wizerunkiem kotwicy na tle krzyża kawalerskiego
• spodnie długie (w lecie białe)
• surdut salonowy z dwoma rzędami guzików
• płaszcz z naramiennikami o dwu rzędach guzików
• kurtka biała, płócienna
• trzewiki czarne i żółte lub białe do spodni letnich, czarne kamasze
• koszula biała z czarnym krawatem
• czarny pas służbowy i rękawiczki brązowe

Na mundur szeregowców składała się^[2]:

• okrągła czapka bez daszka z czarną wstążką na otoku ze złotym napisem "Marynarka Wojenna" lub nazwą okrętu albo formacji, z metalowym orzełkiem ozdobionym złotą kotwicą na tarczy
• bluza granatowa sukienna z dużym kołnierzem granatowym, na który przypinano drugi niebieski płócienny, obszyty potrójną białą taśmą, spięty czarnym krawatem
• długie spodnie sukienne granatowe
• płaszcz sukienny, a od 1930 roku na kurtka zimowa
• trzewiki czarne

Do 1928 roku oficerowie marynarki nie mieli ubioru galowego^[a]. Czuli oni duży dyskomfort przy spotkaniach z oficerami zagranicznych flot, kiedy to obowiązywały ustalone zasady morskiego obyczaju. Występowanie polskich oficerów w ubiorze powszednim w czasie spotkań oficjalnych było oceniane jako brak znajomości zwyczajów morskich lub traktowane jako prowokacja i wymagało ze strony polskich dowódców odpowiednich wyjaśnień^[1].

W 1927 roku przyznano oficerom pałasz. W styczniu 1928 roku wszedł w użycie mundur galowy z czarnym kapeluszem i złotymi epoletami ozdobionymi frędzlami lub bulionami przy surducie^[1]. W 1936 roku ubiór oficerów marynarki wzbogacono o strój wieczorowy^[b]. Był to półfrak i frak granatowy, kamizelka frakowa, półfrak biały, długie spodnie ze złotymi lampasami do półfraka i fraka, koszula frakowa z granatową muszką, peleryna granatowa, nowy pas paradny, sznury naramienne dla oficerów flagowych, ordynansowych i adiutantów.

Mundur w Polskich Siłach Zbrojnych

Marynarka wojenna zachowała umundurowanie sprzed 1939 roku. Nie nastręczało to trudności wobec wielkiego podobieństwa polskich i brytyjskich ubiorów marynarskich^[3]. Drobne zmiany obejmowały wprowadzenie oznak stopni na naramiennikach półpłaszczy, wprowadzeniu nowej oznaki chorążego i skrócenie galonów oficerskich na rękawach kurtek oficerskich, tylko do części zewnętrznej mankietu.

Rodzaje ubiorów używanych w Marynarce Wojennej i Jednostce Wojskowej Formoza

Ubiór galowy

 Osobny artykuł: Mundur galowy Marynarki Wojennej.

Noszony podczas uroczystości państwowych i wojskowych^[4].

• 
  admiralski
• 
  oficerski (kobiety)
• 
  podoficerski

Ubiór wyjściowy

 Osobny artykuł: Mundur wyjściowy Marynarki Wojennej.

Noszony podczas wykonywania codziennych obowiązków służbowych.

• 
  oficerski
• 
  oficerski tropikalny
• 
  podoficerski
• 
  żołnierza zawodowego z płaszczem sukiennym
• 
  żołnierza zawodowego z płaszczem letnim
• 
  żołnierza zawodowego z płaszczem (kobiety)
• 
  żołnierza zawodowego z bluzą olimpijką
• 
  żołnierza zawodowego z kurtką wyjściową
• 
  żołnierza zawodowego z kurtką wyjściową (kobiety)
• 
  żołnierza zawodowego z wiatrówką
• 
  żołnierza zawodowego ze swetrem
• 
  żołnierza zawodowego z koszulo-bluzą i krawatem
• 
  żołnierza zawodowego z koszulo-bluzą
• 
  marynarski
• 
  marynarski z półpłaszczem
• 
  marynarski letni

Ubiór służbowy

Noszony przez pododdziały reprezentacyjne i admirałów^{[potrzebny przypis]} w czasie uroczystości państwowych i wojskowych.

• 
  żołnierza zawodowego
• 
  żołnierza zawodowego z płaszczem sukiennym
• 
  marynarski
• 
  marynarski z półpłaszczem

Ubiór ćwiczebny

 Osobny artykuł: Umundurowanie ćwiczebne Marynarki Wojennej.

Noszony na okrętach i pomocniczych jednostkach pływających oraz podczas ćwiczeń.

• 
  żołnierza zawodowego
• 
  marynarski (już nieobowiązuje)
• 
  z koszulą ćwiczebną
• 
  z kurtką zimową

Ubiór polowy

Noszony w jednostkach brzegowych Marynarki Wojennej.

• 
  ogólny bez pasa
• 
  zimowy z pasem
• 
  z koszulo-bluzą
• 
  ze swetrem

Ubiór specjalny

Noszony przez załogi statków powietrznych i członków personelu naziemnego.

• 
  pilota Marynarki Wojennej
• 
  personelu naziemnego

Ubiór wieczorowy

 Zobacz więcej w artykule Umundurowanie wieczorowe Sił Zbrojnych RP, w sekcji Marynarka Wojenna.

Noszony zgodnie ze zwyczajem przyjętym w środowisku cywilnym.

• 
  oficerski

Zobacz też

• polski mundur wojskowy
• stopnie wojskowe
• Oznaki specjalistów marynarki wojennej

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Zdzisław Żygulski jun, Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.brak strony w książce