Mwezi II

Mwezi II (ur. 1840 lub 1845, zm. 21 sierpnia 1908) – jeden z władców (mwami) Burundi.

Życiorys

Urodził się jako Gisabo[1], znany jest w historiografii pod swym imieniem dynastycznym. Gdy król burundyjski wstępował na tron, przyjmował jako swe imię tronowe jedno z czterech szczególnych imion królewskich. Były to kolejno Ntare, Mwezi, Mutaga i Mwambutsa[2][3].

Najmłodszy syn i następca Ntare II[4]. Dokładna data jego narodzin jest nieznana, w źródłach pojawiają się chociażby daty 1840 i 1845. Wiadomo, że przyszedł na świat w królewskim kompleksie Mugera w środkowej części kraju. Wychowywał się na wsi, poza zasięgiem powoli pojawiających się w Burundi wpływów europejskich czy azjatyckich. Otrzymał w związku z tym tradycyjne wykształcenie, skupiające się na sztuce wojennej i biegłości w słowie mówionym[5].

Doszedł do władzy w wyniku gwałtownych walk w łonie rodu panującego, w 1860[6]. Jego panowanie naznaczone było brakiem stabilności i konfliktami wewnętrznymi[7]. Ich główną osią był spór pomiędzy Mwezim i jego synami (znanymi odtąd jako Bezi – „potomkowie Mweziego”), a starszymi braćmi władcy i ich synami (znanymi odtąd jako Batare – „synowie Ntare”). Do końca swych rządów Mwezi usiłował pozbawić Batare ich włości i wpływów, oraz zastąpić ich swoimi synami[4]. Konflikt pomiędzy obydwoma klanami miał przemożny wpływ na życie polityczne Burundi także po śmierci Mweziego, w okresie kolonialnym[8].

Mwezi usiłował nawiązywać do tradycji burundyjskiego absolutyzmu, czynił to jednakże bez większego powodzenia[7]. Za jego rządów kraj nawiedziła epidemia ospy (1892). Burundi doświadczyło też całkowitego zaćmienia słońca (1889)[5].

Jego panowanie zbiegło się z okresem wzrastającej obecności cesarskich Niemiec w regionie. W 1897 przedstawiciele wojsk Niemieckiej Afryki Wschodniej utworzyli posterunek w wiosce, która stała się zaczątkiem późniejszej burundyjskiej stolicy, Bużumbury. Próbowano wówczas bezskutecznie skontaktować się z Mwezim[5]. Kolejne niemieckie ekspedycje wojskowe, z 1899 i 1903, zmusiły władcę do uległości. 6 czerwca 1903 podpisano traktat z Kigandy, na mocy którego Mwezi oddał się pod opiekę niemiecką, Burundi natomiast stało się protektoratem niemieckim. W 1907 zostało formalnie włączone w struktury Niemieckiej Afryki Wschodniej, przy czym Mwezi zachował formalnie władzę[9]. W ostatnich latach życia wykorzystywał wsparcie Niemców do wzmocnienia swojej pozycji w wewnętrznych rozgrywkach politycznych[5][10].

Zmarł 21 sierpnia 1908, krótko po złożeniu wizyty w Bużumburze[5].

Poślubił 14 kobiet. Doczekał się z nimi łącznie 25 synów i 22 córek[11].

Przypisy

  1. ↑ Eggers 2006 ↓, s. 167.
  2. ↑ Eggers 2006 ↓, s. 47.
  3. ↑ Eggers 2006 ↓, s. 103.
  4. ↑ a b Lemarchand 1996 ↓, s. 37.
  5. ↑ a b c d e Mwezi II, [w:] Henry LouisH.L. Gates Henry LouisH.L., EmmanuelE. Akyeampong EmmanuelE., Steven J.S.J. Niven Steven J.S.J. (red.), Dictionary of African Biography [e-book], Oxford: Oxford University Press, 2011, ISBN 978-0-19-985725-8 .
  6. ↑ Eggers 2006 ↓, s. xxi.
  7. ↑ a b Eggers 2006 ↓, s. 104.
  8. ↑ Lemarchand 1996 ↓, s. 25, 47–50.
  9. ↑ Eggers 2006 ↓, s. 105.
  10. ↑ Eric Young: Mwezi II. [w:] Oxford African American Studies Center [on-line]. oxfordaasc.com, 2006-12-01. [dostęp 2022-06-29]. (ang.).
  11. ↑ Christopher Buyers: Burundi Genealogy (Modern). [w:] The Royal Ark Royal and Ruling Houses of Africa, Asia, Oceania and the Americas [on-line]. royalark.net. [dostęp 2022-06-29]. (ang.).

Bibliografia

  • Ellen K. Eggers: Historical Dictionary of Burundi. Wyd. 3. Lanham, Maryland • Toronto • Plymouth, UK: The Scarecrow Press, Inc., 2006. ISBN 978-0-8108-5302-7.
  • René Lemarchand: Burundi: Ethnic Conflict and Genocide. Woodrow Wilson Center Press and Cambridge University Press, 1996. ISBN 0-521-56623-1.