Nanak
Guru Nanak i święci hinduscy (obraz z około 1829 roku) | |||
Data i miejsce urodzenia | 15 kwietnia 1469 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 22 września 1539 | ||
Zawód, zajęcie | guru, założyciel sikhizmu | ||
|
Nanak (pendż. ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ; hindi गुरु नानक; urdu گرونانک; ur. 15 kwietnia 1469 w Talwandi, zm. 22 września 1539 w Kartarpurze(inne języki)) – indyjski reformator religijny, założyciel i pierwszy guru sikhizmu[1].
Życiorys
Urodził się w wiosce Talwandi (obecnie: Nankana Sahib), w pobliżu Lahaur na terenie obecnego Pakistanu w rodzinie kupieckiej wyznającej hinduizm, na styku islamu i hinduizmu opartego na bhakti. Od dziecka interesował się kwestią Boga i religiami. Prawdopodobnie na krótko przyjął islam, jednak w wieku 28 lat miał w trakcie medytacji w rzece doznać objawienia Boga. Wówczas zrozumiał, że Bóg nie odpowiada ani koncepcji islamskiej, ani hinduistycznej. W rzece spędził 3 dni – według sikhów został wówczas zabrany do nieba, gdzie był pojony boską amrytą.
Według Nanaka Boga można czcić jedynie w sercu, nie zaś liturgią, którą właśnie pod wpływem założyciela, pierwotny sikhizm odrzucił. Był przeciwny sztywnemu dogmatyzowaniu nowej wiary, którą zresztą uważał za kontynuację islamu i hinduizmu, które zafałszowały pierwotną czystą religię. Odrzucił też system kastowy i zasadę sati. Ogólnie jego system był w sporej części połączeniem islamu (jeden Bóg i egalitaryzm) z hinduizmem (reinkarnacja i odrzucony później wegetarianizm). Przed śmiercią zdążył zorganizować dość liczną grupę wyznawców.
Najstarszy syn Nanaka, Śri Ćhand, był założycielem tradycji sadhu o nazwie udasi, która z czasem została odłączona od religii sikhijskiej, stała się jedną ze współczesnych tradycji ascetycznych hinduizmu.
Imię | Data urodzenia | Wybór na Guru | Śmierć |
---|---|---|---|
Nanak | 15 kwietnia 1469 | 20 sierpnia 1507 | 22 września 1539 |
Guru Lehna Agad | 31 marca 1504 | 7 września 1539 | 29 marca 1552 |
Guru Amar Das | 5 maja 1479 | 26 marca 1522 | 1 września 1574 |
Guru Ram Das | 24 września 1534 | 1 września 1574 | 1 września 1581 |
Guru Ardżan | 15 kwietnia 1563 | 1 września 1581 | 30 maja 1606 |
Guru Hargobind | 19 czerwca 1595 | 25 maja 1606 | 28 lutego 1644 |
Guru Har Rai | 16 stycznia 1630 | 3 marca 1644 | 6 października 1661 |
Guru Har Krishan | 7 lipca 1656 | 6 października 1661 | 30 marca 1664 |
Guru Tegh Bahadur | 1 kwietnia 1621 | 20 marca 1665 | 11 listopada 1675 |
Guru Gobind Singh | 22 grudnia 1666 | 11 listopada 1675 | 7 października 1708 |
Guru Granth Sahib | 7 października 1708 |
Przypisy
- ↑ Nanak, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-09-09] .
Bibliografia
- Owen Cole W., Sambhi, Piara Singh:Sikhowie. Wiara i życie, Wydawnictwo Łódzkie 1987, ISBN 83-218-0619-8
Linki zewnętrzne
- Sikhiwiki
- ISNI: 0000000081218212
- VIAF: 34502973
- LCCN: n80051889
- GND: 119020009
- BnF: 12193354z
- SUDOC: 030538637
- NLA: 36085116
- NKC: jn20000720200
- BNE: XX1045422
- NTA: 07329795X
- BIBSYS: 49181
- CiNii: DA10283830
- Open Library: OL5890A
- PLWABN: 9813128847305606
- NUKAT: n2016195399
- J9U: 987007265707505171
- CANTIC: a11296495
- NSK: 000112749
- WorldCat: lccn-n80051889
- PWN: 3945620
- Britannica: biography/Nanak
- Universalis: nanak-dev
- БРЭ: 2247735
- NE.se: nanak
- SNL: Guru_Nanak
- VLE: nanakas
- Catalana: 0045351
- DSDE: Nanak
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 42878