Następca tronu
Następca/następczyni tronu – osoba będąca pierwszą w linii sukcesji tronu monarszego.
Opis
Zajmuje miejsce władcy na tronie po jego śmierci lub abdykacji. W zależności od panującego prawa sukcesyjnego jest nim zazwyczaj najstarsze dziecko monarchy lub kolejny zstępny. Może to być osoba wyznaczona przez monarchę lub wybrana przez parlament. W niektórych krajach, na mocy prawa salickiego kobiety nie mogą dziedziczyć i tym samym nie mogą być następcami tronu. Następca tronu nie występuje w monarchiach elekcyjnych, chyba że za życia monarchy dojdzie do wyboru jego następcy (łac. vivente rege).
Następca tronu, w momencie gdy monarcha np. z powodu choroby czy nieobecności w kraju nie może wypełniać swojej roli, obejmuje urząd regenta. Współcześnie w niektórych krajach (np. Holandii i Wielkiej Brytanii) następca tronu może brać udział w wykonaniu obowiązków monarchy po osiągnięciu odpowiedniego wieku.
Dawniej następca tronu zostawał z woli panującego monarchy, współwładcą (koregentem). Przysługiwały mu wówczas wszystkie tytuły należne monarsze. Nie posiadał zazwyczaj jednak realnej władzy. Sytuacja ta miała miejsce najczęściej w sytuacji gdy najstarszy syn monarchy nie miał w pełni zagwarantowanej sukcesji tronu, a także w monarchiach elekcyjnych, gdy dochodziło do wyboru jego następcy (vivente rege).
W Belgii pełnoletni potomkowie panującego monarchy wchodzą, na mocy prawa, w skład senatu (izby wyższej parlamentu federalnego).
Tytuły następców tronu
Następca tronu, co do zasady nosi osobliwy dla tej funkcji i tradycyjny dla danej monarchii tytuł arystokratyczny.
Istniejące monarchie
- Książę Koronny – Królestwo Danii, Królestwo Norwegii, Królestwo Szwecji, Królestwo Arabii Saudyjskiej, Sułtanat Brunei, Królestwo Tajlandii,
- Dziedziczny Wielki Książę – Wielkie Księstwo Luksemburga
- Dziedziczny Książę – Księstwo Monako, Księstwo Liechtensteinu
- Książę Asturii – Królestwo Hiszpanii (poprzednio Kastylia), obecny następca tronu nosi także tradycyjne tytuł:
- Książę Oranii – Królestwo Holandii
- Książę Brabancji – Królestwo Belgii,
- Książę Walii – Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (poprzednio Królestwo Anglii),
- Książę Rothesay – następca tronu Szkocji,
- Kōtaishi (następca tronu lub książę koronny, gdy cesarzem jest ojciec) lub kōshi (cesarski dziedzic pierwszy w sukcesji do tronu, gdy cesarzem jest starszy brat, jak obecnie od 2020 r.) – Japonia (Państwo Japońskie)
- Tupoutoʻa – Królestwo Tonga (ściślej tytuł szlachecki przypisany następcy tronu)
Historyczne monarchie
- Aetheling – Anglosasi
- Edling – Walijczycy
- Cezar – w okresie tetrarchii tytuł współwładców i następców Augustów
- Król Rzymian – Święte Cesarstwo Rzymskie,
- Królewicz i Wielki Książę – Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie (i następnie Rzeczpospolita Obojga Narodów)
- Cesarzewicz – Imperium Rosyjskie,
- Książę koronny – nowożytne Królestwo Serbii (i następnie Królestwo Jugosławii), Królestwo Albanii, Królestwo Czarnogóry
- niem. Kronprinz – Cesarstwo Niemieckie, Królestwo Prus, Cesarstwo Austrii, Królestwo Bawarii, Królestwo Saksonii, Królestwo Wirtembergii
- Delfin – Królestwo Francji,
- Król Rzymu – I Cesarstwo Francuskie,
- Książę cesarski – II Cesarstwo Francuskie, Cesarstwo Brazylii, Cesarstwo Meksyku
- Książę Piemontu/Książę Neapolu – Królestwo Włoch,
- Książę Brazylii – Królestwo Portugalii w latach 1645–1815, następnie
- Książę królewski Portugalii i Alarve (por. Príncipe Real de Portugal e dos Algarves) 1815-1910
- Książę Beiry (por. Príncipe da Beira) – tytuł otrzymywał przez pewien okres najstarsze dziecko następcy tronu portugalskiego
- Książę królewski Portugalii i Alarve (por. Príncipe Real de Portugal e dos Algarves) 1815-1910
- Książę Grão-Para – Cesarstwo Brazylii,
- Książę Turnovo – III Carstwo Bułgarii,
- Książę Alba Julia – Królestwo Rumunii,
- Wielki Książę Grahavo – Królestwo Czarnogóry,
- Książę Kalabrii – Królestwo Obojga Sycylii,
- Diadochos (διάδοχος) (dosłownie następca, tytuł odnosi się do starożytnych diadochów, tłumaczony także jako książę koronny) – Królestwo Grecji
- Książę Sparty – w 1868 r. król Jerzy I wydał dekret, zgodnie z którym jego nowo narodzony syn Konstantyn, a także każdy przyszły dziedzic korony greckiej, będzie nosić tytuł księcia Sparty. Dekret był sprzeczny z grecką konstytucją, ponieważ zakazywała ona tytułów szlacheckich. Tytuł stał się więc wyłącznie nieformalnym i kurtuazyjnym.
Obecni następcy tronu
Państwo | Zdjęcie | Następca | Data urodzenia | Data objęcia pierwszeństwa w sukcesji | Stosunek pokrewieństwa z obecnym władcą |
---|---|---|---|---|---|
Arabia Saudyjska | Muhammad ibn Salman ibn Abd al-Aziz Al Su’ud | 31 sierpnia 1985 | 21 czerwca 2017 | syn króla Salmana ibn Abd al-Aziz Al Su’uda | |
Bahrajn | Salman ibn Hamad ibn Isa Al Chalifa | 21 października 1969 | 14 lutego 2002 | syn króla Hamada ibn Isy Al Chalify | |
Belgia | Elżbieta, księżna Brabancji | 25 października 2001 | 21 lipca 2013 | córka króla Filipa I | |
Bhutan | Jigme Namgyel Wangchuck | 5 lutego 2016 | syn króla Jigme Khesar Namgyel Wangchuck | ||
Brunei | Al-Muhtadee Billah, książę koronny | 17 lutego 1974 | syn sułtana Hassanala Bolkiaha | ||
Dania | Chrystian, książę koronny | 15 października 2005 | 14 stycznia 2024 | syn króla Fryderyka X | |
Holandia | Katarzyna Amalia, księżna Oranii | 7 grudnia 2003 | 30 kwietnia 2013 | córka króla Wilhelma Aleksandra | |
Hiszpania | Eleonora, księżna Asturii | 31 października 2005 | 19 czerwca 2014 | córka króla Filipa VI | |
Japonia | Akishino | 30 listopada 1965 | 8 listopada 2020 | brat cesarza Naruhito | |
Jordania | Husajn ibn al-Abdulla, książę koronny | 28 czerwca 1994 | 7 lutego 1999 | syn króla Abdullaha II | |
Kuwejt | wakat | 16 grudnia 2023 | |||
Lesotho | Lerotholi Seeiso | 18 kwietnia 2007 | syn króla Letsie III | ||
Liechtenstein | Alojzy, dziedziczny książę Liechtenstein | 11 czerwca 1968 | 13 listopada 1989 | syn księcia Jana Adama II | |
Luksemburg | Wilhelm, dziedziczny wielki książę Luksemburga | 11 listopada 1981 | 7 października 2000 | syn wielkiego księcia Henryka | |
Maroko | Mulaj Hassan | 8 maja 2003 | syn króla Muhammada VI | ||
Monako | Jakub Grimaldi, dziedziczny książę Monako | 10 grudnia 2014 | syn księcia Alberta II | ||
Oman | Zi Jazan ibn Hajsam Al Sa’id | 21 sierpnia 1990 | 12 stycznia 2021 | syn sułtana Hajsama ibn Tarika Al Sa’ida | |
Norwegia | Haakon, książę koronny | 20 lipca 1973 | 17 stycznia 1991 | syn króla Haralda V | |
Szwecja | Wiktoria, księżna koronna | 14 lipca 1977 | 1 stycznia 1980 | córka króla Karola XVI Gustawa | |
Tajlandia | Dipangkorn Rasmijoti | 29 kwietnia 2005 | 13 października 2016 | syn króla Mahy Vajiralongkorna | |
Tonga | Tupouto’a 'Ulukalala | 17 września 1985 | 19 marca 2012 | syn króla Tupou VI | |
Wielka Brytania i 15 państw Commonwealth realm | Wilhelm, książę Walii | 21 czerwca 1982 | 8 września 2022 | syn króla Karola III |
Uwagi
Zobacz multimedia związane z tematem: Następca tronu |
Nie wszystkie wymienione powyżej osoby są pewnymi następcami tronu. Część z nich będzie musiała ustąpić miejsca, gdy urodzi się osoba mająca wedle zasad sukcesji większe prawa do tronu:
- Eleonora, księżna Asturii – przestanie być następczynią tronu w momencie urodzenia się jej brata
- Książę Akishino – przestanie być następcą tronu w momencie, gdy jego bratu urodzi się syn