Neowulgata

Neowulgata
Inne nazwy

Neo-Wulgata

Kanon

Katolicki

Język

łacina

Opublikowanie kompletnego przekładu

1979 (wydanie I), 1986 (wydanie II)

Przynależność religijna

Katolicyzm

Neowulgata (inna pisownia Neo-Wulgata, łac. Nova Vulgata) – przekład Biblii na łacinę, będący zrewidowaną i poprawioną wersją Wulgaty; pełny tytuł: Nova Vulgata Bibliorum sacrorum editio[1].

Historia

Aż do XX wieku wciąż korzystano z Wulgaty klementyńskiej, jednak rozwój krytyki tekstu domagał się przygotowania nowego wydania. Dlatego w maju 1907 roku papież Pius X powołał komisję mającą przygotować Neowulgatę – Pontifica Commissio pro Nova Vulgata Bibliorum editione. Miała ona poprawić łaciński tekst uwzględniając współczesną wiedzę[2]. Celem komisji było przywrócenie tekstowi pierwotnego Hieronimowego brzmienia[3][4]. Sporządzono fotokopie najlepszych rękopisów[5]. Zgromadzono wiele materiału rękopiśmiennego. Wykorzystane zostały m.in. takie rękopisy jak: Amiatinus, Ottobonianus i Turonensis.

Prace posuwały się bardzo wolno i trwały kilkadziesiąt lat, posiłkowano się najnowszymi metodami naukowymi z uwzględnieniem języków oryginalnych. Dopiero w 1926 roku wydano Księgę Rodzaju Nowej Wulgaty[6].

29 listopada 1965 roku papież Paweł VI powołał Komisję dla rewizji Wulgaty (Commisione per la revisione della Volgata), która miała nanieść poprawki w tych miejscach, w których tekst Wulgaty był niezgodny z tekstem oryginalnym. Od roku 1965 komisji przewodził kardynał Augustin Bea. Ukończyła ona pracę w roku 1977 przekazując Pawłowi VI ostatni tom Neowulgaty. W roku 1979 ukazało się wydanie całości opublikowane w jednym tomie. Ten tekst w konstytucji apostolskiej Scripturarum thesaurus z 25 kwietnia 1979 roku Jan Paweł II promulgował jako podstawę przekładów biblijnych na języki narodowe do użytku liturgicznego[7]. W ten sposób Neowulgata stała się oficjalnym tekstem używanym w łacińskiej liturgii Kościoła rzymskokatolickiego.

Wprowadzenie do liturgii katolickiej języków narodowych spowodowało, że dalsze prace nad rewizją Wulgaty przestały być konieczne. W rezultacie papież pozostawił przy tej pracy pięciu mnichów (Pontificia Commissio Vulgatae Editioni recognoscendae atque emendandae), których zadaniem było doprowadzenie rewizji Starego Testamentu do końca. Pracowali oni w Opactwie św. Hieronima w Rzymie, a efektem ich pracy było opublikowanie w roku 1987 wydania II poprawionego Neowulgaty[7]. W 2001 Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów wydała instrukcję „Liturgiam authenticam”. W rozporządzeniu tym Neowulgatę, jako oficjalną Biblię Kościoła katolickiego, czyni się podstawą wszystkich innych tłumaczeń stosowanych w księgach liturgicznych. Neowulgata jest prezentowana jako wzór tłumaczenia w zakresie zastosowania warsztatu filologicznego i układu ksiąg w całości oraz ich części.

Opis

Zawiera 3 i 4 Księgę Ezdrasza oraz Modlitwę Manassesa.

W aparacie krytycznym cytowane są następujące wydania Wulgaty: Sykstusa V (1590), Klemensa VIII (1598), Wordwortha & White’a, Lachmanna (1842), oraz Tischendorfa (1854).

Wydanie z 1979 roku wprowadziło formę Iahveh dla tetragramu w Exodus 3,15[a]; 15,3[b] oraz 17,15[c] w przekładzie na łacinę. Wydanie z 1986 roku zamieniło Iahveh na Dominus, zgodnie z brzmieniem wszystkich łacińskich rękopisów.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ „Dixítque íterum Deus ad Móysen: «Hæc dices fíliis Israel: Iahveh (Qui est), Deus patrum vestrórum, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Iacob misit me ad vos; hoc nomen mihi est in ætérnum, et hoc memoriále meum in generatiónem et generatiónem.” (Exodus 3,15).
  2. ↑ „Dominus quasi vir pugnator; Iahveh nomen eius!” (Exodus 15,3).
  3. ↑ „Ædificavitque Moyses altare et vocavit nomen eius Iahveh Nissi (Dominus vexillum meum)” (Exodus 17,15).

Przypisy

  1. ↑ Petr Pokorný, Ulrich Heckel: Einleitung in das Neue Testament: seine Literatur und Theologie im Überblick. Tübingen: Mohr Siebeck, 2007, s. 101. ISBN 978-3-8252-2798-2. (niem.).
  2. ↑ Revision of Vulgate, Catholic Encyclopedia
  3. ↑ Martin Noth, Die Welt des Alten Testaments: Einführung in die Grenzgebiete der alttestamentlichen Wissenschaft, Walter de Gruyter, 1962, s. 308.
  4. ↑ Commission for the Revision of the Vulgate, The Revision of the Vulgate. A Report, Rome: St. Anselm's 1909.
  5. ↑ Commission for the Revision of the Vulgate, The Revision of the Vulgate. Second report of work done, Rome: St. Anselm's 1911.
  6. ↑ «La Chiesa cattolica ha quindi recentemente curato una splendida revisione della Vulgata sui testi originali, oggi disponibile in lingua latina: la Nova Vulgata. Lo stile di San Girolamo è stato preservato, ma la revisione è stata condotta in modo prudente ed onesto sul testo masoretico, sulla Settanta e sui codici e papiri più attendibili» [1]).
  7. ↑ a b Rajmund Pietkiewicz: Biblia Tysiąclecia w tradycji polskiego edytorstwa biblijnego. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2004, s. 31.

Bibliografia

  • ”Nowa encyklopedia powszechna PWN”, tom 6, str.909, Warszawa 1998, ISBN 83-01-11969-1

Linki zewnętrzne

  • Liturgiam authenticam oryginał (łac.)
  • Liturgiam authenticam. kkbids.episkopat.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.) Piąta Instrukcja „Dla poprawnego wprowadzenia Konstytucji Soboru Watykańskiego Drugiego o Liturgii Świętej” (tłumaczenie)
  • Nova Vulgata oryginał (łac.):
  • Vetus Testamentum (łac.)
  • Novum Testamentum (łac.)