Ochrona gatunkowa roślin

Ochrona gatunkowa roślin – prawny sposób zabezpieczenia rzadko występujących gatunków dziko rosnących roślin zagrożonych wyginięciem. Gatunków chronionych nie wolno niszczyć, zrywać, zbierać, niszczyć ich siedlisk, sprzedawać, nabywać, przewozić przez granicę państwa itp. W Polsce dla gatunków ściśle chronionych na odstępstwo od takiego zakazu może wyjątkowo wyrazić zgodę Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, dla gatunków częściowo chronionych - Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska. Gatunki częściowo chronionych gatunków roślin mogą być dopuszczone do limitowanego zbioru na potrzeby ziołolecznictwa.

Historia

Ochrona gatunkowa wybranych gatunków roślin funkcjonuje w niemal wszystkich państwach. W Polsce za jej początki uważa się przepisy chroniące cisa, jakie obowiązywały w Polsce już w średniowieczu. Ochronę gatunkową roślin w nowoczesnym rozumieniu tego słowa zapoczątkowano w Europie pod koniec XIX w. w Szwajcarii, a następnie w Austrii zarządzeniami dotyczącymi ochrony szarotki. W Polsce pierwszych 6 gatunków roślin objęto ścisłą ochroną w 1919 r., a w 1946 r. wydano pierwsze rozporządzenie o ochronie gatunkowej, którym objęto 110 gatunków roślin[1]. Przepis ten został zastąpiony nowym rozporządzeniem w 1957[2]. Później lista roślin chronionych była wielokrotnie modyfikowana, przy czym zmieniano zarówno listę gatunków chronionych jak i podstawy prawne ochrony gatunkowej (kolejno w 1983[3], 1995[4], 2001[5], 2004[6], 2012[7] i 2014 roku[8]).

Aktualna podstawa prawna w Polsce

Najnowsze Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin opublikowane zostało 16 października 2014 roku (Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, poz. 1409) i weszło w życie z dniem następnym, tj. 17 października 2014[8]. Tym samym w dniach 1-16 października 2014 r. ochrona gatunkowa roślin nie obowiązywała (poprzednie Rozporządzenie Ministra Środowiska wygasło z dniem 30 września 2014 r., co wynikało z nowelizacji ustawy o ochronie przyrody). Rozporządzenie na podstawie art. 48 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody określa w załącznikach gatunki[8]:

Rozporządzenie zawiera także wykaz zakazów i wyjątków od nich oraz sposobów ochrony.

Zobacz też

  • p
  • d
  • e
Ochrona gatunkowa w Polsce
Ochrona roślin
  • Gatunki chronione od 2014: ochrona ścisła, ochrona częściowa
  • Zestawienia historyczne: lata 2012–2014: ochrona ścisła, ochrona częściowa
  • lata 2004–2012: ochrona ścisła, ochrona częściowa
  • lata 2001–2004: ochrona ścisła, ochrona częściowa
  • lata 1995–2001
  • lata 1983–1995
  • lata 1957–1983
  • lata 1946–1957
Ochrona zwierząt
  • Gatunki chronione od 2017: ochrona ścisła, ochrona częściowa
  • Zestawienia historyczne: lata 2014–2017: ochrona ścisła, ochrona częściowa
  • lata 2011–2014
  • lata 2004–2011
  • lata 2001–2004
  • lata 1995–2001
  • lata 1984–1995
  • lata 1952–1984
Ochrona grzybów
  • Gatunki chronione od 2014: grzyby
  • porosty
  • Zestawienia historyczne: grzyby: lata 2004–2014
  • porosty: lata 2004–2014

Przypisy

  1. ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384 – Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin
  2. ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 15, poz. 78 – Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 28 lutego 1957 r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin
  3. ↑ Dz.U. z 1983 r. nr 27, poz. 134 – Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 30 kwietnia 1983 r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin
  4. ↑ Dz.U. z 1995 r. nr 41, poz. 214 – Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 6 kwietnia 1995 r. w sprawie wprowadzenia ochrony gatunkowej roślin
  5. ↑ Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów
  6. ↑ Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną
  7. ↑ Dz.U. z 2012 r. poz. 81 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
  8. ↑ a b c Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin