Omieg
 Morfologia (D. pardalianches) | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | astrowce | ||
| Rodzina | astrowate | ||
| Podrodzina | Asteroideae | ||
| Rodzaj | omieg | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Doronicum L. Sp. Pl. 885. 1753 | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Doronicum pardalianches L.[3] | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| |||
| |||
Omieg (Doronicum L.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Obejmuje 29 gatunków[4]. Zasięg rodzaju obejmuje Eurazję i północno-zachodnią Afrykę[4]. W polskiej florze dwa gatunki występują jako rodzime (omieg górski D. austriacum i omieg kozłowiec D. clusii)[5]. Rosną w lasach, na górskich łąkach i piargach[6].
Niektóre omiegi są uprawiane jako rośliny ozdobne, cenione dla okazałych, żółtych kwiatostanów i wiosennego terminu kwitnienia[6]. Jako takie zawleczone i zdziczałe występują też w Ameryce Północnej[7]. Najczęściej w uprawie spotykane są: omieg wschodni D. caucasicum, omieg zachodni D. pardalianches i omieg babkolistny D. plantagineum[6].
Morfologia
- Organy podziemne
- Kłącza, czasem z rozłogami[7] i bulwiasto zgrubiałymi korzeniami[6].
- Łodyga
- Zwykle pojedyncza, wyprostowana, osiągająca wysokość od 10 do 90 cm, rzadko do 150 cm[7].
- Liście
- Odziomkowe i łodygowe, skrętoległe, siedzące lub ogonkowe (u nasady ogonek często rozszerzony, otulający uszkami łodygę). Blaszka liściowa jajowata, eliptyczna lub lancetowata. Brzeg liścia cały lub ząbkowany. Powierzchnia liścia gładka lub owłosiona, u niektórych gatunków owłosiona gruczołowato (zwłaszcza na nerwach)[7].
- Kwiaty
- Zebrane w koszyczki ustawione pojedynczo na szczycie łodygi lub skupione w większej liczbie w formie baldachogrona. Szypułki pod koszyczkami często gruczołowato owłosione. Okrywa dzwonkowata, półkulista lub szersza o średnicy 22–40 mm. Listki okrywy trwałe i liczne, w 2–3 szeregach, wzniesione lub rozpostarte, lancetowate lub równowąskie, jednakowej długości, na skraju czasem błoniaste, często orzęsione, na powierzchni owłosione. Dno koszyczka wypukłe lub półkoliste, gładkie lub z drobnymi zagłębieniami. Kwiaty języczkowe w liczbie od 13 do ponad 40 (u odmian ogrodowych często liczniejsze), płodne, z koroną żółtą. Kwiatów rurkowatych jest w koszyczku od 50 do ponad 250, są obupłciowe, płodne, z żółtą, rurkowatą koroną zakończoną pięcioma płatkami wyprostowanymi lub odgiętymi. Puch kielichowy trwały zwykle z 40–60 włosków, czasem brak w kwiatach języczkowatych[7].
- Owoce
- Spłaszczone, jajowate, opatrzone 5 lub 10 żebrami, gładkie lub owłosione[7].
Biologia
Byliny. Liczba chromosomów 2n = 60[7].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z rodziny astrowatych (Asteraceae) zaliczany w jej obrębie do podrodziny Asteroideae i do plemienia Senecioneae[8] lub wyodrębniany we własnym, monotypowym plemieniu Doroniceae[9][10].
- Doronicum altaicum Pall.
- Doronicum austriacum Jacq. – omieg górski
- Doronicum cacaliifolium Boiss. & Heldr.
- Doronicum calotum (Diels) Q.Yuan
- Doronicum carpaticum (Griseb. & Schenk) Nyman – omieg karpacki
- Doronicum carpetanum Boiss. & Reut. ex Willk. & Lange
- Doronicum cataractarum Widder
- Doronicum caucasicum M.Bieb. – omieg wschodni
- Doronicum clusii (All.) Tausch – omieg kozłowiec
- Doronicum columnae Ten. – omieg sercowaty, o. sercolistny
- Doronicum conaense Y.L.Chen
- Doronicum corsicum (Loisel.) Poir.
- Doronicum dolichotrichum Cavill.
- Doronicum × excelsum (N.E.Br.) Stace
- Doronicum falconeri C.B.Clarke ex Hook.f.
- Doronicum × fritschii Widder
- Doronicum glaciale (Wulfen) Nyman – omieg lodnikowy
- Doronicum × grafii Widder
- Doronicum grandiflorum Lam. – omieg wielkokwiatowy
- Doronicum × halacsyi Eichenf.
- Doronicum haussknechtii Cavill.
- Doronicum hungaricum Rchb.f. – omieg węgierski
- Doronicum kamaonense (DC.) Alv.Fern.
- Doronicum macrophyllum Fisch.
- Doronicum maximum Boiss. & A.Huet
- Doronicum × minutilloi Peruzzi
- Doronicum oblongifolium DC.
- Doronicum pardalianches L. – omieg zachodni
- Doronicum × pardalianchoides Bornm. & Koch
- Doronicum plantagineum L. – omieg babkolistny
- Doronicum × prennii Widder
- Doronicum pyrenaicum (J.Gay ex Gren. & Godr.) Rivas Mart.
- Doronicum reticulatum Boiss.
- Doronicum stenoglossum Maxim.
- Doronicum turkestanicum Cavill.
- Doronicum wendelboi J.R.Edm.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
- ↑ a b c d Doronicum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-11].
- ↑ a b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 71, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ a b c d Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 350. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ a b c d e f g Doronicum in Flora of North America. eFloras.org. [dostęp 2009-01-05]. (ang.).
- ↑ Panero J.L., Funk V.A.. Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 115 (4), s. 909–922, 2002. Biological Society of Washington.
- ↑ J.L. Panero. New combinations and infrafamilial taxa in the Asteraceae. „Phytologia”. 87, s. 1-14, 2005.
- ↑ Doroniceae Panero. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-11].
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 71. ISBN 978-83-925110-5-2.
Identyfikatory zewnętrzne:
