Omphalina

Pępówka
Ilustracja
Pępówka kubkowata
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

incertae sedis

Rodzaj

pępówka

Nazwa systematyczna
Omphalina Quél.
Enchir. fung. (Paris): 42 (1886)
Typ nomenklatoryczny

Omphalina pyxidata (Bull.) Quél.

Multimedia w Wikimedia Commons

Omphalina Quél. (pępówka) – rodzaj grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].

Charakterystyka

Grzyby żyjące przeważnie w glebie, rzadziej na drewnie. Wytwarzają owocniki o suchych, higrofanicznych kapeluszach o blaszkowym hymenoforze i tzw. „pępkiem” w centrum. Blaszki hymenoforu są zbiegające i szeroko rozstawione, o nieregularnej tramie. Zarodniki pępówek mają pokrój eliptyczny, są gładkie, pozbawione pory rostkowej, a ich wysyp zarodników jest przeważnie biały (czasem różowy), nieamyloidalny[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy naukowe:

  • Agaricus trib. Omphalia Fr.
  • Botrydina Bréb. ex Menegh.
  • Coriscium Vain.
  • Helotium Tode
  • Omphalia (Fr.) Staude
  • Phaeotellus Kühner & Lamoure
  • Phalomia Nieuwl.
  • Phytoconis Bory[3].

Polską nazwę podał Stanisław Chełchowski w 1898 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym rodzaj ten opisywany był też jako bedłka, lub pępowiec[4].

Liczne gatunki dawniej zaliczane do rodzaju Omphalina zostały w wyniku najnowszych ustaleń taksonomicznych przeniesione do innych rodzajów, szczególnie do rodzaju Arrhenia[5].

Gatunki występujące w Polsce:

  • Omphalina mutila (Fr.) P.D. Orton 1960[6]
  • Omphalina pyxidata (Bull.) Quél. 1886 – pępówka kubkowata
  • Omphalina setipes (Fr.) Raithelh. 1992 – tzw. spinka fioletowotrzonowa
  • Omphalina subhepatica (Batsch) Murrill 1916 – pępówka wątrobiana[7]

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[5]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według W. Wojewody[4] i innych[6].

Przypisy

  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05]  (ang.).
  2. E.E. Gerhardt E.E., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15]  (ang.).
  4. a b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 479–483, ISBN 83-89648-09-1 .
  5. a b Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05]  (ang.).
  6. a b Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-08-27] .
  7. W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Omphalina hepatica.
  • SNL: navlesopp
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 21409
  • GBIF: 2519194
  • identyfikator iNaturalist: 118257
  • NCBI: 39675
  • USDA PLANTS: OMPHA3