Ornontowice

wieś

Pałac Hegenscheidtów

Państwo

Polska

Województwo

śląskie

Powiat

mikołowski

Gmina

Ornontowice

Liczba ludności (2022)

6178^[2]

Strefa numeracyjna

Kod pocztowy

43-178^[3]

Tablice rejestracyjne

SMI

SIMC

0218437

Położenie na mapie gminy Ornontowice

Położenie na mapie Polski

Położenie na mapie województwa śląskiego

Położenie na mapie powiatu mikołowskiego

50°10′48″N 18°45′53″E/50,180000 18,764722^[1]

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Ornontowice (niem. Ornontowitz) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie mikołowskim, w gminie Ornontowice.

Miejscowość wzmiankowana na początku XIV wieku (prawdopodobnie 1305) jako Renoltowitz, 30 lat później istniała tu parafia. W 1634 założono warzelnię soli wielickiej, a w 1680 szkołę. Pierwsza kopalnia węgla kamiennego w Ornontowicach powstała w 1798 pod nazwą Leopold. W lutym 1811 roku wybuchł tu bunt chłopski przeciwko utrzymywaniu pańszczyzny w wyniku którego splądrowano dwór^[4]. Wiek XIX, to dalsze uprzemysłowienie miejscowości. Powstaje wielki piec (1860) oraz filia gliwickiej Fabryki Drutów, Łańcuchów i Gwoździ Hegenscheidta (1884, w przysiółku Kolonia Graniczna). W 1888 doprowadzono linię kolejową na potrzeby miejscowego przemysłu, w miejscowości był przystanek kolejowy Ornontowice.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego Ornontowice znalazły się w województwie śląskim, w powiecie pszczyńskim.

W latach 1954-1972 wieś stanowiła gromadę Ornontowice. Po II wojnie światowej miejscowość znalazła się w nowym powiecie tyskim, a od 1960 w rybnickim. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego. Od 1991 roku Ornontowice stanowią gminę, a 1 stycznia 1999 r. weszły w skład nowo powstałego powiatu mikołowskiego.

W Ornontowicach działa Kopalnia Węgla Kamiennego Budryk.

Pałac w Ornontowicach

Według Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w miejscowości znajduje się jeden obiekt zabytkowy^[5] – park i Pałac Hegenscheidtów. Obiekt pochodzi z końca XIX w. i został zbudowany dla rodu Hegenscheidtów – ówczesnych właścicieli Ornontowic. Eklektyczny pałac z cechami stylu neorenesansu północnego, swój obecny kształt zawdzięcza ostatnim właścicielom dóbr: Ottonowi i jego synowi Klausowi Hegenscheidt, którzy dokonali jego gruntownej przebudowy i rozbudowy z końcem XIX w. Dwupiętrowy pałac z wieżą usytuowany jest w zabytkowym parku. Jest to budynek murowany, otynkowany na wysokim cokole z dachem wielospadowym krytym dachówką ceramiczną. Charakterystycznym elementem elewacji południowej jest taras z podcieniami arkadowymi, inne ciekawe elementy architektoniczne to trójkątne szczyty, uskokowe gzymsy, liczne pilastry międzyokienne oraz półokrągły portal. Wewnątrz zachowane są oryginalne piece i boazerie, jak i okrągła sala balowa. Nieużytkowany, stanowiący własność prywatną.

Obiekty

Ulica Zwycięstwa
Stadion klubu GKS Gwarek
Parafia św. Michała Archanioła
KWK Budryk
Kolonia Marzankowice w Ornontowicach

Sport

Gwarek Ornontowice
SKS

Sąsiednie gminy

Czerwionka-Leszczyny, Gierałtowice, Mikołów, Orzesze

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 93699
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 887 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Dariusz Zalega, Zmowa Tworkowska, „Le Monde Diplomatique” 1/119/2016.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .