Orzech czarny : Morfologia, Zmienność, Zastosowanie, Przypisy Wikipedia, wolna encyklopedia

Orzech czarny

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bukowce

Rodzina

orzechowate

Rodzaj

orzech

Gatunek

orzech czarny

Nazwa systematyczna

Juglans nigra L.
Sp. pl. 2:997. 1753

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[3]

najmniejszej troski

Zasięg

Multimedia w Wikimedia Commons

Orzech czarny (Juglans nigra L.) – gatunek drzewa należący do rodziny orzechowatych. Występuje naturalnie w Ameryce Północnej w środkowej i wschodniej części Stanów Zjednoczonych^[4]. W Polsce jest rzadko uprawiany, czasami dziczeje i uważany jest za gatunek lokalnie zadomowiony (kenofit)^[5].

Morfologia

Pokrój: Korona drzewa kulista i szeroka. Dorasta do 35 m wysokości^[6].
Kora: Kora ma szarą lub czarniawą barwę. Jest głęboko bruzdowana^[6].
Pędy: Pędy są miękko owłosione i mają brązową barwę. Pąki są aksamitne i jasnoszare^[6].
Liście: Liście mają 30-60 cm długości. Są złożone z 10-23 listków o długości 6-12 cm. Listki są podłużnie jajowate, zaokrąglone u nasady, o ostrym wierzchołku, drobno piłkowane. Młode listki są obustronnie gruczołowato owłosione, starsze tylko od spodu. Wydzielają słaby zapach. Ogonek liściowy jest bardzo drobno owłosiony^[6].
Kwiaty: Kwiaty męskie w stożkowatych, grubych, odstających kotkach, zebranych po 2-5 na zeszłorocznych pędach. Kwiaty żeńskie niepozorne, zielonkawe, umieszczone są zawsze po pięć na szczytach gałązek. Kwitnie od maja do czerwca^[7].
Owoce: Kuliste pestkowce średnicy 3-5 cm. Zewnętrzna okrywa zielona, silnie aromatyczna. Owocnia twarda, gruba, bruzdowana i czarnobrązowa. We wrześniu i październiku dojrzałe orzechy spadają z drzewa^[6].

Zmienność

Wyróżnia się odmianę uprawną 'Alburyensis'^[6].

Zastosowanie

Orzech czarny sadzony jest w parkach w całej Europie od XVII wieku jako roślina ozdobna.
Drewno było cenione w meblarstwie artystycznym, ze względu na ciemnobrunatne zabarwienie. Dawniej wykonywano z niego również śmigła do samolotów. Dziś przeważnie przerabia się je na okleiny, z powodu pięknego, kontrastowego rysunku jest wysoko cenione i na rynku światowym osiąga wygórowane ceny^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-07] (ang.).
↑ Juglans nigra, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Juglans nigra. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-11]. (ang.).
↑ B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Johnson O., More D.: Drzewa. Warszawa: Multico, 2009, s. 178. ISBN 978-83-7073-643-9.
↑ ^a ^b Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 90. ISBN 83-7129-141-8.