Ostnica włosowata

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

wiechlinowate

Rodzaj

ostnica

Gatunek

ostnica włosowata

Nazwa systematyczna

Stipa capillata L.
Sp. pl. ed. 2, 1:116. 1762^[3]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Ostnica włosowata (Stipa capillata L.) – gatunek rośliny z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Występuje w Azji (Syberia, Chiny, Azja Środkowa, Kaukaz, Indie i Pakistan) oraz środkowej, wschodniej i południowej Europie^[4]^[3]. W Polsce jest bardzo rzadka. Występuje w dolinie Płoni, dolnej Odry, Warty i Wisły, na Wyżynie Lubelskiej i w Niecce Nidziańskiej^[5]^[6].

Morfologia

Pokrój: Trawa tworząca gęste kępki o wysokości 20-100 cm. Źdźbła kwiatowe po uschnięciu zachowują się do następnego roku.

Liście: Zwinięte, szare, dłuższe od źdźbeł. W nasadzie mają resztki starych pochew liściowych. Liście odziomkowe mają języczek o długości 1-2(3) mm, górne 15-20 mm.

Kwiaty: Zebrane w jednokwiatowe kłoski tworzące wiechowaty kwiatostan. Posiadają dwie jednakowe, lancetowate plewy o długości ok. 15 mm wyposażone w wiotką i przeważnie krótszą od nich ość. Owłosione w nasadzie plewki mają długość do 12 mm. Dolna plewka wyposażona jest w bardzo długą (8-15(25) cm), przeważnie skręconą, szorstką i nitkowatą ość z kolankowatym przegięciem. Właśnie od tej ości pochodzi gatunkowa nazwa rośliny.

Owoc: Ziarniak.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do czerwca, jest wiatropylna. Nasiona rozsiewane są przez wiatr (anemochoria) i roznoszone przez zwierzęta (zoochoria). Występuje na murawach, suchych zboczach, wśród skał, na stepie. Jest światłolubna i ciepłolubna, najczęściej rośnie na płytkich, gipsowych i węglanowych rędzinach inicjalnych i właściwych^[5]. Gatunek charakterystyczny dla związku Festuco-Stipion i Ass. Potentillo-Stipetum^[7]. Liczba chromosomów 2n=44^[8].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Zagrożeniem dla niej jest zalesianie lub zaorywanie stepowych muraw, a także naturalne ich zarastanie zaroślami i lasem^[5]. Wymaga ochrony aktywnej.

Ostnica włosowata umieszczona jest na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006, 2016)^[9]^[10] w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia: VU).

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
↑ ^a ^b Stipa capillata L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-23] .
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
↑ ^a ^b ^c Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
↑ Zając A., Zając M.: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, 2001, s. 540. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.