Perukowiec

Perukowiec podolski

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mydleńcowce

Rodzina

nanerczowate

Rodzaj

perukowiec

Nazwa systematyczna

Cotinus Mill.
Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754

Typ nomenklatoryczny

Cotinus coggyria Scop.^[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Hasło w Wikisłowniku

Perukowiec (Cotinus Mill.) – rodzaj roślin należący do rodziny nanerczowatych. Należą do niego w zależności od ujęcia i klasyfikacji wewnątrzrodzajowej: 3^[4], 5^[5] lub 7^[6] gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje środkową i południową część USA i północno-wschodnią część Meksyku, południową Europę na wschód od Francji oraz rozległe obszary w Azji od Turcji i Syrii, poprzez Kazachstan na północy i Iran, Pakistan, Nepal na południu, po południowe Chiny na wschodzie^[6]. Rosną zwykle na terenach skalistych^[7].

Rośliny z tego rodzaju uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza perukowiec podolski C. coggygria (często w odmianie czerwonolistnej 'Purpureus'). Liście perukowców używane bywają w garbarstwie. Z pędów perukowca podolskiego uzyskuje się żółty barwnik, a z perukowca amerykańskiego C. obovatus – pomarańczowy^[4].

Morfologia

Pokrój: Krzewy lub małe drzewa do 10 m wysokości^[7] o sezonowym ulistnieniu^[8]^[5]. Drewno barwy żółtej^[5].
Liście: Sezonowe, skrętoległe^[7], pojedyncze, osadzone na cienkich i długich ogonkach^[5], blaszka o gładkich brzegach^[8] lub drobno piłkowanych^[5].
Kwiaty: Zebrane szczytowy^[5] w bardzo rozgałęziony kwiatostan wiechowaty o nitkowatych szypułkach^[8]. Szypułki znacznie dłuższe (4 do 6 razy) od kwiatów, wydłużające się jeszcze po przekwitnieniu^[5]. Kielich z 5 działek jajowato-lancetowatych, trwałych. Płatków korony jest także 5, są one dwa razy dłuższe od działek. Pręcików jest 5, krótszych od płatków, o pylnikach jajowatych. Zalążnia jednokomorowa z pojedynczym zalążkiem, zwieńczona trójdzielną szyjką^[5].
Owoce: Drobne, spłaszczone, nagie lub owłosione pestkowce barwy ciemnoczerwonej lub brązowej^[5].

Systematyka

Rodzaj należy do podrodziny Anacardioideae w obrębie rodziny nanerczowatych Anacardiaceae^[2].

Wykaz gatunków^[6]

Cotinus carranzae Rzed. & Calderón
Cotinus chiangii (D.A.Young) Rzed. & Calderón
Cotinus coggygria Scop. – perukowiec podolski
Cotinus kanaka (R.N.De) D.Chandra
Cotinus nanus W.W.Sm.
Cotinus obovatus Raf. – perukowiec amerykański^[9]
Cotinus szechuanensis Pénzes

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-25] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-28].
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 241, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Cotinus Miller. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2019-12-23].
↑ ^a ^b ^c Cotinus Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2019-12-23].
↑ ^a ^b ^c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 361. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b ^c GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste. C. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 219-221. ISBN 83-01-11074-0.