Perz sitowy
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | wiechlinowce | ||
| Rodzina | wiechlinowate | ||
| Rodzaj | Thinopyrum / perz | ||
| Gatunek | perz sitowy | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Elymus farctus (Viv.) Runemark ex Melderis Bot. J. Linn. Soc. 76: 382 1978[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 najmniejszej troski | |||
| |||
Perz sitowy (Elymus farctus) – gatunek byliny z rodziny wiechlinowatych, różnie ujmowany taksonomicznie – jako Elymus farctus[5] lub Thinopyrum junceiforme[6].
Rozmieszczenie geograficzne
Jako gatunek rodzimy występuje na wybrzeżach Europy od Francji po Półwysep Skandynawski i kraje bałtyckie[6][5]. W Polsce współcześnie występuje na kilku stanowiskach skupionych w trzech obszarach – w okolicy Świnoujścia, Darłowa i nad Zatoką Gdańską[5].
Morfologia
- Łodyga
- Źdźbło do 70 cm wysokości.
- Liście
- Zwijające się, z wyraźnymi, miękko owłosionymi żebrami na stronie górnej.
- Kwiaty
- Zebrane w niezbyt liczne, siedzące, 5-8-kwiatowe kłoski o długości 1,5-3 cm, te z kolei zebrane w prosty kłos. Plewa 9-11 nerwowa, tępa[7].
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Rośnie na wydmach. Kwitnie w czerwcu. Gatunek charakterystyczny zespołu Honckenyo-Agropyretum juncei[8].
Zmienność
Gatunek zróżnicowany na cztery podgatunki:
- Elymus farctus subsp. farctus
- Elymus farctus subsp. bessarabicus (Savul. & Rayss) Melderis - występuje w południowej i południowo-wschodniej Europie i Turcji
- Elymus farctus subsp. borealiatlanticus (Simonet & Guin.) Melderis - rośnie w północnej i zachodniej Europie oraz w północnej Afryce
- Elymus farctus subsp. rechingeri (Runemark) Melderis - występuje w basenie Morza Egejskiego i w Egipcie
Zagrożenia
Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[9] w grupie gatunków wymierających - krytycznie zagrożonych (kategoria zagrożenia: E). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię CR (krytycznie zagrożony)[10]. Znajduje się także w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin[11] w kategorii CR (krytycznie zagrożony).
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-08-20] (ang.).
- ↑ a b Elymus farctus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-08-20]. (ang.).
- ↑ Elymus farctus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Frey L. 2014. Elymus farctus (Viv.) Runemark ex Melderis - Perz sitowy. s. 639-670. W: Polska czerwona księga roślin, Kraków. ISBN 978-83-61191-72-8.
- ↑ a b Thinopyrum junceiforme (Á.Löve & D.Löve) Á.Löve, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-05-02] .
- ↑ Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
- ↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
