Pięciornik piaskowy

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

pięciornik

Gatunek

pięciornik piaskowy

Nazwa systematyczna

Potentilla incana P.Gaertn., B.Mey. & Scherb.
Oekon. Fl. Wetterau 2: 248 (1800)^[3]

Synonimy

Potentilla acaulis subsp. arenaria (Borkh.) Guin.
Potentilla arenaria Borkh. ex P.Gaertn.
Potentilla arenaria Borkh.
Potentilla cinerea var. arenaria (Borkh.) Nyman
Potentilla cinerea subsp. arenaria (Borkh.) P.Fourn.
Potentilla cinerea proles arenaria (Borkh.) Rouy & E.G.Camus
Potentilla incana var. glandulosa (Waisb.) Poeverl.
Potentilla incana var. heptaphylla Hippelli ex Domin
Potentilla maculata Gilib.
Potentilla meridionalis var. concolor Th.Wolf ex Domin
Potentilla stellulata Rochel
Potentilla verna subsp. arenaria (Borkh.) Gams^[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Pięciornik piaskowy (Potentilla incana^[3] lub P. arenaria^[4] – w przypadku rozdzielnego ujęcia tych taksonów, alternatywnie utożsamianych i wówczas z priorytetem pierwszej nazwy^[3]^[4]) – gatunek rośliny z rodziny różowatych. Występuje w Europie na zachodzie sięgając Francji, na południu Włoch i Bułgarii, na północy Danii, Szwecji i krajów bałtyckich. Poprzez Ukrainę i Rosję sięga zachodniej Azji – Kazachstanu i zachodniej Syberii^[3]. W Polsce jest rozpowszechniony z wyjątkiem pogórza i gór^[5]. Występuje w siedliskach suchych, trawiastych, na obrzeżach lasów. Preferuje gleby piaszczyste^[6].

Morfologia

Pokrój: Roślina gęstokępkowa, bylina o sezonowym ulistnieniu. Nie przekracza 15 cm wysokości^[7]. Pędy bywają płożące, podnoszące się lub prosto wzniesione. Kłącze dość cienkie, silnie rozgałęzione.

Liście: Obustronnie gęsto pokryte włoskami gwiazdkowatymi o 15–30 ramionach. Dolne pięciolistkowe, górne trójlistkowe^[6].

Kwiaty: Rozwijają się od kwietnia do czerwca. Kwiaty złocistożółte o średnicy 1,5 cm, osadzone pojedynczo na szypułkach lub zebrane w kwiatostany, zwykle wierzchotkowe.

Owoce: Orzeszki, odpadające.
Gatunki podobne: Pięciornik omszony P. pusilla jest także płożący i ma liście od spodu filcowato owłosione, ale włoski rozgałęzione ma tylko na spodniej stronie liści, liście od spodu i na brzegu z licznymi włoskami pojedynczymi^[8].

Zastosowanie

Roślina wykorzystywana na rabatach mieszanych i w alpinariach. Walorem są ozdobne liście i kwiaty. Wymaga słonecznego stanowiska. Rozmnażanie przez wysiew nasion na początku wiosny, korzystniej przez podział roślin wczesną wiosną lub jesienią.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-10] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Potentilla incana P.Gaertn., B.Mey. & Scherb., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-05] .
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 139-141, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 429, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Flora Wiosenna, 1987 .
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 235. ISBN 83-01-14342-8.