Pionierzy Wrocławia

II wojna światowa zniszczyła Ostrów Tumski
Wrocław po wojnie

Pionierzy Wrocławia – określenie Polaków, którzy przybyli do Wrocławia między 8 maja a 31 maja 1945 i zajęli się odbudową i organizacją różnych dziedzin życia miejskiego. Do miasta przyjechało wówczas około 200 osób[1].

Pionierzy i ich stowarzyszenie

Wśród pionierów były grupy administracyjne, grupy operacyjne Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów i Ministerstwa Przemysłu, grupy delegatury Ministerstwa Oświaty oraz grupy funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej i Urzędu Bezpieczeństwa, Państwowego Urzędu Repatriacyjnego, Polskiego Czerwonego Krzyża, pocztowo-komunikacyjne, bankowe, jak też przedstawiciele partii politycznych. Do grona pionierów zaliczano również kolejarzy pracujących przed 31 lipca 1945 na torach i dworcach Wrocławia.

Od 1946 pionierzy starali się o utworzenie Stowarzyszenia Pionierów, które ostatecznie powstało w 1960; powołano wówczas sekcję pionierów przy Towarzystwie Miłośników Wrocławia. Obrady I Walnego Zjazdu Pionierów miały miejsce w 1965 roku. Ustanowiono wtedy specjalną odznakę pionierską, a w 1980 TMW ustanowiło Dzień Pioniera Wrocławia[1].

Między rokiem 2003 a 2007 zmarło 87 członków stowarzyszenia; pod koniec roku 2007 sekcja liczyła 152 osoby[2].

Pierwsza gazeta ukazująca się we Wrocławiu po polsku miała tytuł „Pionier” (w lutym 1946 zmieniony na „Słowo Polskie”)[3].

13 października 1945 we Wrocławiu otworzono trzecie kino „Pionier”, które było otwarte do powodzi w 1997 roku.

Do 2006 roku imię Pionierów Wrocławia nosił Hufiec ZHP Wrocław Stare Miasto.

Prawdziwi pionierzy

Potocznie pionierami nazywano także osoby, które po zwolnieniu z obozów koncentracyjnych i obozów pracy pozostały na terenach nowo przyłączonych, oraz mieszkańców przybyłych do Wrocławia w okresie od 9 maja 1945 do 19 stycznia 1947. Jak podaje Encyklopedia Wrocławia, to ta ludność napływowa „w istocie podjęła pionierski trud przywracania do życia zniszczonego Wrocławia”[1].

Pierwsi polscy mieszkańcy powojennego Wrocławia pochodzili głównie z centralnej i wschodniej Polski. Przybywający do miasta początkowo samowolnie zamieszkiwali w pustych mieszkaniach, pozostałych po wysiedlanych Niemcach lub opuszczanych w inny sposób. Najwięcej osób zamieszkało na Nadodrzu, w rejonie stosunkowo najmniej zniszczonym. Jednak pierwsi polscy mieszkańcy osiedlili się na Grabiszynku, w rejonie ulic Lwowskiej i Pereca, głównie z powodu bliskości komisariatu Milicji Obywatelskiej[4]. Polska administracja zajęła się sprawami zamieszkania dopiero w drugiej połowie roku, kiedy napływ ludności do Wrocławia zwiększył się znacząco. Miasto nie było bezpieczne; wiele osób przyjeżdżało na „szaber” celem szybkiego wzbogacenia się i, jak to uzasadniano, wzięcia odwetu na Niemcach. W mieście działały również bandy różnych narodowości[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c Encyklopedia Wrocławia 2006 ↓, s. 674.
  2. ↑ Sekcja Pionierów przy TMW. [dostęp 2017-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-15)].
  3. ↑ Sebastian Ligarski: Los dzieci na Ziemiach Zachodnich w świetle ogłoszeń drobnych „Pioniera”, „Słowa Polskiego” i „Kuriera Szczecińskiego” w latach 1945–1949. W: Wojciech Kucharski: Dzieci, młodzież i studenci na Ziemiach Zachodnich po II wojnie światowej. Wrocław, Warszawa: Ośrodek Pamięć i Przyszłość, 2012, s. 24. ISBN 978-83-934597-3-5. [dostęp 2017-11-14].
  4. ↑ Marcin Torz: Wrocław zaraz po wojnie. [w:] Gazeta Wrocławska [on-line]. 2009-05-08. [dostęp 2017-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-15)].
  5. ↑ Jolanta Kluba. Zapiski i wspomnienia. Wrocławianie. „Przystanek Dolny Śląsk”. 1 (2014). s. 68-78. ISSN 2353-3056. 

Bibliografia