Porobnica włochatka
| Anthophora plumipes[1] | |||
| (Pallas, 1772) | |||
 Samiec | |||
 Samica ciemnej formy (rzadszej w Polsce) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | stawonogi | ||
| Gromada | owady | ||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | Apoidea | ||
| Rodzina | pszczołowate | ||
| Rodzaj | Anthophora | ||
| Gatunek | porobnica włochatka | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 najmniejszej troski | |||
| |||
| |||
Porobnica włochatka[3][4][5], porobnica wiosenna, porobnica miodunkowa[6] (Anthophora plumipes) – gatunek pszczoły z rodziny pszczołowatych.
Przysadzista, gęsto owłosiona pszczoła, sylwetką nieco przypominająca trzmiele. Samice występują w dwóch formach – czarno owłosionej ze złotymi szczoteczkami na tylnych nogach oraz jaśniejszej, szarobrązowej[7]. Samce mają żółtą twarz i długie włoski na stopach środkowej pary nóg[7].
Gatunek wiosenny, pojawia się w marcu-kwietniu i lata do czerwca[4]. W Polsce jest często spotykanym gatunkiem[6]. Nie jest wyspecjalizowana pokarmowo. Chętnie odwiedza kwiaty takich gatunków jak dąbrówka rozłogowa, bluszczyk kurdybanek, jasnoty, miodunki, żywokost lekarski, kokorycz pełna i wiele innych (łącznie stwierdzono jej żerowanie na kwiatach prawie 90 gatunków roślin)[4]. Porobnica włochatka należy do gatunków, które potrafią podwyższać temperaturę ciała, dzięki czemu są w stanie startować do lotu przy stosunkowo niskich temperaturach powietrza[8]. Podobne zdolności mają m.in. trzmiele[9].
Porobnica włochatka gniazduje w ziemi, samodzielnie drążąc w niej kanały. Do zmiękczania ziemi, z której buduje gniazdo, używa przynoszonej przez siebie wody[10]. Chętnie gniazduje w stromych skarpach, a także w glinianych ścianach starych budynków[3]. Rzadziej może gniazdować na płaskim, poziomym gruncie, np. w doniczkach wypełnionych ziemią[10]. Jest gatunkiem samotnym, ale tworzy kolonie gniazdowe. Z myślą o niej w hotelach dla owadów instaluje się ponakłuwane gliniane bloki. Jest efektywnym zapylaczem, ma znaczenie między innymi w zapylaniu roślin uprawnych[11].
Porobnica włochatka jest objęta częściową ochroną gatunkową w myśl rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt[12].
-
Samiec porobnicy włochatki. Widoczne charakterystyczne dla gatunku włoski na środkowej parze odnóży. -
Miodunka należy do ulubionych roślin porobnicy włochatki -
Samica jasnej odmiany barwnej
Przypisy
- ↑ Anthophora plumipes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Anthophora plumipes, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Gospodarstwo kulturowe BioDar - Dr inż. Stanisław Flaga - Ekologia [online], www.biodar.com.pl [dostęp 2022-03-14] .
- ↑ a b c StanisławS. Flaga StanisławS., Pszczoły porobnicowate związane z dziedzictwem kulturowym wsi, Polski Klub Ekologiczny, 2002, ISBN 83-914890-7-8, OCLC 749771824 [dostęp 2022-03-14] .
- ↑ Przykładowe grupy owadów zasiedlających konstrukcje drewniane, gliniane i ekościany [online], lopuchowko.poznan.lasy.gov.pl [dostęp 2022-03-14] (pol.).
- ↑ a b Weronika.W. Banaszak-Cibicka Weronika.W., Zagrożenia i ochrona prawna wybranych gatunków dziko żyjących pszczół (Hymenoptera: Apoidea: Apiformes), 2006, OCLC 999303663 [dostęp 2022-03-14] .
- ↑ a b StevenS. Falk StevenS., Field Guide to the Bees of Great Britain and Ireland, Bloomsbury Publishing Plc, 2019, ISBN 1-4729-7036-5, OCLC 1155324572 [dostęp 2022-03-14] .
- ↑ G.N.G.N. Stone G.N.G.N., Endothermy in the solitary bee Anthophora plumipes (Hymenoptera; Anthoporidae); independent measures of thermoregulatory ability, costs of warm-up and the role of body size., 1993, OCLC 704096133 [dostęp 2022-03-14] .
- ↑ DaveD. Goulson DaveD., Bumblebees : their behaviour and ecology, Oxford [England]: Oxford University Press, 2003, ISBN 0-19-852606-7, OCLC 51095738 [dostęp 2022-03-16] .
- ↑ a b NicolasN. Vereecken NicolasN., Wildbienen entdecken & schützen Aktive Bienenhilfe: Lebensräume schützen!, München 2019, ISBN 978-3-8354-1926-1, OCLC 1065958580 [dostęp 2022-10-03] .
- ↑ Radha DevkotaR.D. Adhikari Radha DevkotaR.D., RyoichiR. Miyanaga RyoichiR., Utilization of Hairy Footed Flower Bee <i> Anthophora plumipes</i> (Hymenoptera: Apidae) for Pollination of Greenhouse Strawberry, „Advances in Entomology”, 04 (01), 2016, s. 25–31, DOI: 10.4236/ae.2016.41004, ISSN 2331-1991 [dostęp 2022-03-14] .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-03-14] . Dz.U. z 2016 r. poz. 2183
