Powiat Tarnowitz

Powiat Tarnowitz (niem. Kreis Tarnowitz, pol. powiat tarnogórski) – niemiecki powiat istniejący w okresie od 1873 do 1927 r. na terenie prowincji śląskiej.

Powiat powstał w 1873 r. poprzez wydzielenie z powiatu Beuthen. W wyniku plebiscytu na Górnym Śląsku większa część powiatu przeszła pod władzę polską, gdzie utworzono powiat tarnogórski. Fragmenty powiatu, które pozostały w Niemczech, połączono w 1927 r. z pozostałościami powiatu Beuthen w powiat Beuthen-Tarnowitz z siedzibą w Bytomiu^[1].

W 1910 r. powiat obejmował 69 gmin o powierzchni 327,59 km² zamieszkanych przez 77.583 osób^[2].

Przypisy

↑ Kreis Tarnowitz – AGOFF [online] [dostęp 2020-06-20] (niem.).
↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-06-20] .

Podział administracyjny Prowincji Śląsk

Rejencja legnicka
(1815-1945)

Powiaty miejskie	Glogau (od 1920) Görlitz (od 1873) Grünberg (1922-1933) Hirschberg (od 1922) Liegnitz (od 1874)
Powiaty ziemskie	Bolkenhain (1820-1932) Bunzlau Fraustadt (od 1938) Freystadt (do 1932 i od 1933) Glogau Goldberg (do 1818, od 1932) Goldberg-Haynau (1818-1932) Görlitz Grünberg Hirschberg im Riesengebirge Hoyerswerda (od 1825) Jauer (do 1932 i od 1933) Landeshut Lauban Liegnitz Löwenberg Lüben Rothenburg (Oberlausitz) Sagan (do 1932) Schönau (1818-1932) Sprottau

Rejencja opolska
(1815-1945)

Powiaty miejskie	Beuthen O.S. (od 1890) Gleiwitz (od 1897) Hindenburg (od 1927) Kattowitz (1897-1922) Königshütte (1898-1922) Neisse (od 1911) Oppeln (od 1899) Ratibor (od 1904)
Powiaty ziemskie	Beuthen (do 1927) Beuthen-Tarnowitz (od 1927) Cosel Falkenberg O.S. Groß Strehlitz Grottkau Guttentag (1922-1939) Hindenburg O.S. (1873-1926, do 1915 Zabrze) Kattowitz (od 1873) Kreuzburg (od 1820) Leobschütz Lublinitz (do 1922 i od 1939) Neisse Neustadt Oppeln Pleß Ratibor Rosenberg O.S. Rybnik (1818–1927) Tarnowitz (1873-1927) Tost-Gleiwitz

Rejencja wrocławska
(1815-1945)

Powiaty miejskie	Breslau Brieg (od 1907) Schweidnitz (od 1899) Waldenburg (od 1924)
Powiaty ziemskie	Breslau Brieg Frankenstein (od 1820) Glatz (od 1820) Groß Wartenberg Guhrau Habelschwerdt (od 1820) Kreuzburg (do 1820) Militsch Münsterberg (1820-1932) Namslau Neumarkt Neurode (1854-1932) Nimptsch (1820-1932) Oels Ohlau (do 1932 i od 1933) Reichenbach (od 1820) Schweidnitz (od 1820) Steinau (do 1932) Strehlen Striegau (1820-1932) Trebnitz Waldenburg (od 1820) Wohlau

Rejencja dzierżoniowska
(1815-1820)

Powiaty miejskie	brak
Powiaty ziemskie	Bolkenhain Frankenstein Hirschberg im Riesengebirge Glatz Habelschwerdt Jauer Landeshut Münsterberg Nimptsch Reichenbach Schweidnitz Schönau Striegau Waldenburg

Powiat Tarnowitz (1873–1927^[A]) — Powiat tarnogórski (1922–1975)

Siedziba powiatu – Tarnowskie Góry

Przynależność wojewódzka	prow. Śląsk, rejencja opolska (1873–1919) prow. Górny Śląsk, rejencja opolska (1919–22/27^[A]) woj. śląskie (1922–39) woj. śląskie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta (1873–1975)	Brzeziny Śląskie (1951–75) Brzozowice-Kamień (1962–72) Miasteczko Śląskie (Georgenberg) (1892–1945 i 1963–75) Piekary Śląskie (od 1947) Radzionków (1951–75) Strzybnica (1967–75) Tarnowskie Góry (Tarnowitz)
Gminy wiejskie jednostkowe (1873–1945)	Bobrowniki (Bobrownik) Boruszowice (Boruschowitz) Brynica (Brinitz) Chechło Nowe (Neu Chechlau) (do 1929 →) Chechło Stare (Alt Chechlau) (do 1929 →) Glinice (Glinitz) Górniki (Friedrichswille) (do 1926 →^[A]) Grzybowice (Grzibowitz, 1877 Pilzendorf) (do 1926 →^[A]) Jędrysek (Jendryssek) (do 1933 →) Kępczowice (Kempczowitz) (do 1926 →^[A]) Kolonia Grzybowska (Marienau) (do 1877) Kolonia Wieszowska (Philippsdorf) (do 1877) Konary (Kunary) (do przed 1908) Kozłowa Góra (Koslowagora) Kunszt (Friedrichsgrube) (do przed 1885) Laryszów (Larischhof) (do 1926 →^[A]) Lasowice (Lassowitz) (do 1940) Miasteczko (Georgenberg) (do 1890 →) Miedary (Miedar) (do 1926 →^[A]) Mikołeska (Mikoleska) (← od 1922) Mikulczyce (Mikultschütz) (do 1926 →^[A]) Nakło (Naklo) Nierada (Nierada) (do przed 1908) Opatowice (Oppatowitz) Orzech (Orzech) Piaseczna (Piassetzna) (do 1939) Piekary Rudne (Rudy-Piekar) (do 1939) Pniowiec (Groß Pniowitz, 1908 Pniowitz) (do 1939) Ptakowice (Ptakowitz) (do 1926 →^[A]) Radzionków (Radzionkau) Repty Nowe (Neu Repten) Repty Stare (Repten) Rybna (Rybna) (do 1941) Sowice (Sowitz) Stolarzowice (Stollarzowitz) (do 1926 →^[A]) Sucha Góra (Trockenberg) Świerklaniec (od 1924) Tarnowice Stare (Alt Tarnowitz) Truszczyca (Truschütz) (do 1933 →) Wieszowa (Wieschowa) (do 1926 →^[A]) Wilkowice (Groß Wilkowitz) (do 1926 →^[A]) Wilkowice-Osiedle (Georgendorf) (do przed 1908) Zbrosławice (Broslawitz) (do 1926 →^[A]) Żyglin (Groß Zyglin) Żyglinek (Klein Zyglin)
Obszary dworskie (1873–1924/28^[B])	Bibiela (Bibiella) (do 1924) Bobrowniki (Bobrownik) (do 1924) Chechło Stare (Alt Chechlau) (do 1923) Grzybowice (Grzibowitz, 1877 Pilzendorf) (do 1926 →^[A]) Jędrysek (Jendryssek) (do 1924) Karłuszowiec-Segiet (Karlshof-Segeth) (1909–24) Kępczowice (Kempczowitz) (do 1926 →^[A]) Konary (Kunary) (do przed 1908) Kopanina (Kopanina) (1904–1926 →^[A]) Kozłowa Góra (Koslowagora, Ziegenberg) (do 1924) Lasowice-Sowice (Lassowitz-Sowitz, 1922 Lasowice) (do 1924) Miedary (Miedar) (do 1926 →^[A]) Mikołeska (Mikoleska) (← 1922–24) Mikulczyce (Mikultschütz) (do 1926) Nakło (Naklo) (do 1924) Opatowice (Oppatowitz) (do 1924) Orzech (Orzech) (do 1924) Pasieki (Passiecken) (do 1924) Piaseczna (Piassetzna) (do 1924) Piekary Rudne (Rudy-Piekar) (do 1923) Pniowiec (Groß Pniowitz) (do przed 1908) Ptakowice (Ptakowitz) (do 1926 →^[A]) Radzionków (Radzionkau) (do 1924) Repty Stare (Repten) (do 1924) Rybna (Rybna) (do 1923) Stolarzowice (Stollarzowitz) (do 1926 →^[A]) Strzybnica (Friedrichshütte) (do 1924) Sucha Góra (Trockenberg) (do 1924) Tarnowice Stare (Alt Tarnowitz) (do 1924) Świerklaniec (Neudeck) (do 1924) Truszczyca (Truschütz) (do 1923) Wieszowa (Wieschowa) (do 1926 →^[A]) Wilkowice (Groß Wilkowitz) (do 1926 →^[A]) Zbrosławice (Broslawitz) (do 1926 →^[A]) Żyglinek (Klein Zyglin) (do 1924)
Gminy wiejskie zbiorowe (1945–54 i 1973–75)	Bobrowniki (1945–54) Boruszowice (1945–54) Brzeziny Śląskie (1945–51) Brzozowice-Kamień (1945–54) Dąbrówka Wielka (1945–54) Krupski Młyn (1973–75) Miasteczko Śląskie (Miasteczko) (1946–54) Miedary (← 1951–54) Nakło (Nakło Śląskie) (1945–46 i 1973–75) Piekary Śląskie (1945–46) Radzionków (1945–51) Repty Stare (1945–54) Stolarzowice (← 1951–54 i 1973–75) Strzybnica (1945–54) Świerklaniec (1945–54 i 1973–75) Tarnowice Stare (1945–46) Tąpkowice (1973–75) Tworóg (← 1951–54 i 1973–75) Wieszowa (← 1951–54) Zbrosławice (← 1951–54 i 1973–75) Żyglin (1945–46)
Gromady (1954–72)	Bobrowniki (1954–72) Boruszowice (1954–72) Brzozowice-Kamień (1954) Dąbrówka Wielka (1954–57) Kozłowa Góra (1954–72) ~~Krupski Młyn~~ (←~~1956~~) Miasteczko Śląskie (1954–57) Miedary (1954–72) Nakło (1954–57) Ożarowice (← 1957–72) Potępa (1954–61) Repty (1954–72) Rybna (1954–61) Stolarzowice (1954–57) Strzybnica (1954–57) Sucha Góra (1954–72) Świerklaniec (1954–72) Tąpkowice (← 1957–72) Tworóg (1954–72) Wieszowa (1954–57) Wojska (1954–72) Zbrosławice (1954–57) Żyglin (1954–72)
Osiedla (1954–72)	Brzozowice-Kamień (do 1962) Dąbrówka Wielka (1958–72) Krupski Młyn (←) (1956–72) Miasteczko Śląskie (1958–63) Nakło (1958–72) Stolarzowice (1958–72) Strzybnica (1958–66) Wieszowa (1958–72) Zbrosławice (1958–72)

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v W wyniku plebiscytu na Górnym Śląsku (1921) większa część powiatu Tarnowitz przeszła pod władzę polską, z której utworzono powiat tarnogórski. Fragmenty powiatu Tarnowitz, które pozostały w Niemczech utrzymano przy szczątkowym powiecie Tarnowitz do 1 stycznia 1927, kiedy to połączono go z okrojonym powiatem Beuthen w nowy powiat Beuthen-Tarnowitz
↑ Obszary dworskie zniesiono w Polsce w 1924, a w Niemczech w 1928