Przedprątność

Przedprątność, protandria – zjawisko występujące w kwiatach obupłciowych u niektórych gatunków roślin. Polega na wcześniejszym dojrzewaniu pręcików niż słupków. Jest to jeden z mechanizmów zapobiegających niekorzystnemu dla rośliny samozapyleniu, czyli zapyleniu się pyłkiem pochodzącym z tej samej rośliny. W kwiatach przedprątnych możliwe jest tylko zapylenie krzyżowe – pyłkiem pochodzącym z innej rośliny tego samego gatunku.

Przedprątność może być całkowita, gdy różnice w terminie dojrzewania pręcików i słupków u jednego osobnika są tak duże, że wykluczają możliwość samozapłodnienia, lub częściowa, gdy terminy te częściowo pokrywają się i przez krótki czas możliwość taka istnieje.

Protandria jest jedną z odmian dichogamii.

Bibliografia

Stanisław Tołpa, Jan Radomski: Botanika. Podręcznik dla Techników Rolniczych. Warszawa: PWRiL, 1971.
Halina Galera. Samozapylenie – sukces, czy porażka? Miesięcznik Wiedza i Życie, lipiec 1998.
O kwiatach, zapyleniu i nasionach. [dostęp 2009-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-03)].
Rozwój generatywny i wegetatywny roślin okrytonasiennych. [dostęp 2009-02-14].