Przelot alpejski
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | |||
| Rząd | bobowce | ||
| Rodzina | bobowate | ||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | przelot | ||
| Gatunek | przelot alpejski | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Anthyllis alpestris (Schult.) Kit. Linnaea 32: 612 1863[3] | |||
| |||
Przelot alpejski[4] – w zależności od ujęcia systematycznego gatunek (Anthyllis alpestris (Schult.) Kit.)[4] lub podgatunek (Anthyllis vulneraria subsp. alpestris (Kit.) Asch. & Graebn.)[5] rośliny wieloletniej należący do rodziny bobowatych. Występuje na Półwyspie Bałkańskim, w Alpach i Karpatach. W Polsce wyłącznie w Tatrach (roślina tatrzańska). Jest tu rośliną dość pospolitą[6].
Morfologia
- Łodyga
- Wzniesiona, prosta, o wysokości 10–30 cm. Cała jest przylegająco, delikatnie owłosiona. Tylko w dolnej części posiada 1–3 liście, górą jest bezlistna[7].
- Liście
- Liczne liście odziomkowe tworzące różyczkę. Liście są nieparzysto-pierzaste z dużym listkiem szczytowym. Czasami odziomkowe liście składają się tylko z listka szczytowego[7].
- Kwiaty
- Motylkowe, złocistożółtej barwy, tworzące dużą główkę na szczycie łodygi. Kwiaty wyrastają na bardzo krótkich szypułkach. Mają rozdęty i owłosiony kielich o długości 13–16 mm, który po przekwitnięciu staje się brudnoszary. Korona o długości 16–20 mm z żagielkiem o długości 8–9 mm, słupek otoczony 10 pręcikami zrośniętymi w rurkę[6].
- Owoc
- Strąk zawierający jedno tylko nasiono i znajdujący się wewnątrz kielicha[6].
Biologia i ekologia
- Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia[7].
- Siedlisko: porasta hale, skały, upłazy i naskalne murawy. Występuje na wapiennym podłożu (roślina wapieniolubna). Rośnie po piętro halne, z głównym centrum występowania w reglu górnym i piętrze kosówki[6].
- W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Carici sempervirentis-Festucetum tatrae[8].
- Roślina trująca: Ma lekkie własności trujące[7].
Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-26] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-26].
- ↑ a b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 33, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ Anthyllis vulneraria subsp. alpestris (Kit.) Asch. & Graebn., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-08-14] .
- ↑ a b c d Zbigniew Mirek: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Halina Piękoś-Mirkowa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
- ↑ a b c d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
