Przyjęzyczki

Warga dolna przybyszki amerykańskiej. Przyjęzyczek podpisany Paraglossa

Przyjęzyczki[1][2] (łac. paraglossae, l. poj. paraglossa) – parzyste elementy narządów gębowych owadów, wchodzące w skład wargi dolnej, wyrastające z przedbródka.

Przyjęzyczki w pierwotnym planie budowy aparatu gębowego stanowią parę narządów osadzonych na wierzchołkowej (odsiebnej) krawędzi przedbródka, po bokach od pary języczków. Ponieważ warga dolna powstaje z przekształcenia się szczęk drugiej pary, przedbródek jest narządem homologicznym połączonych pieńków szczęk, języczki są homologami żuwek wewnętrznych, a przyjęzyczki – żuwek zewnętrznych. Łącznie języczki i przyjęzyczki określa się mianem ligulae. W różnych typach aparatów gębowych przyjęzyczyki mogą ulegać modyfikacjom, zrastać się z języczkami, podlegać uwstecznieniu, a nawet całkowitemu zanikowi[1][3].

Umięśnienie przyjęzyczka stanowić mogą musculus postoccipitoparaglossalis, musculus tentorioparaglossalis, musculus praementoparaglossalis[4].

Przypisy

  1. ↑ a b Ryszard Szadziewski, Przemysław Trojan: nadgromada: sześcionogi – Hexapoda. W: Zoologia: Stawonogi. T. 2, cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 57-58.
  2. ↑ Marek Wanat: rząd: chrząszcze – Coleoptera. W: Zoologia: Stawonogi. T. 2, cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 257-260.
  3. ↑ V: The Head Appendeages. W: R. E. Snodgrass: Principles of Insect Morphology. Cornell University Press, 1935.
  4. ↑ Benjamin Wipfler, Ryuichiro Machida, Bernd Müller, Rolf G. Beutel. On the head morphology of Grylloblattodea (Insecta) and the systematic position of the order, with a new nomenclature for the head muscles of Dicondylia. „Systematic Entomology”, 2011. DOI: 10.1111/j.1365-3113.2010.00556.x.