Ramiz Alia
Data i miejsce urodzenia | 18 października 1925 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 7 października 2011 | ||
Przewodniczący Prezydium Zgromadzenia Ludowego Albanii | |||
Okres | od 22 listopada 1982 | ||
Przynależność polityczna | |||
Poprzednik | Haxhi Lleshi | ||
Następca | urząd zniesiono | ||
I sekretarz Albańskiej Partii Pracy | |||
Okres | od 13 kwietnia 1985 | ||
Poprzednik | Enver Hoxha | ||
Następca | partię rozwiązano | ||
Prezydent Albanii | |||
Okres | od 30 kwietnia 1991 | ||
Poprzednik | urząd nie istniał | ||
Następca | Sali Berisha | ||
|
Ramiz Alia (ur. 18 października 1925 w Szkodrze, zm. 7 października 2011 w Tiranie) – albański działacz komunistyczny.
Życiorys
Syn Taipa i Sebie. W okresie 1939-1940 członek młodzieżowej organizacji faszystowskiej, szybko jednak wstąpił do partyzantki i przeszedł na stronę komunistów. Od 1943 członek partii komunistycznej. Od 1948 członek KC albańskiej partii komunistycznej; od 1961 w zarządzie biura politycznego partii. Po śmierci Envera Hodży objął funkcję pierwszego sekretarza Albańskiej Partii Pracy. Uważany był za lidera frakcji liberalnej. W 1987 roku rozpoczął się kryzys gospodarczy, pogarszał się albański bilans handlowy[1]. W tym samym okresie władze albańskie ostatecznie uznały, że polityka zwalczania religii zakończyła się niepowodzeniem oraz odnowiono niektóre zabytki architektury sakralnej (głównie meczety)[2]. W 1987 poprawiły się stosunki Albanii z RFN oraz z Grecją, w 1988 – z Włochami. W 1989 albańska prasa relacjonowała przemiany w Europie Środkowo-Wschodniej, jednak starała się udowodnić, że są one niekorzystne dla tamtejszych społeczeństw[3]. Od tego roku prowadził powolną demokratyzację, która uległa przyspieszeniu po protestach studenckich i robotniczych w 1990. W 1991 przeprowadzono pierwsze wolne wybory do parlamentu; komuniści zdobyli w nich 57% głosów. Majątek należący do państwowych gospodarstw rolnych został rozdzielony między chłopów[4]. 29 kwietnia 1991 parlament albański zmienił nazwę kraju na Republika Albańska, pierwszym prezydentem ogłosił Alię, jak również zmienił konstytucję Albanii, wprowadzając podział władzy i poszerzając zakres swobód obywatelskich. 30 września 1991 przegłosowano ustawę, na mocy której z więzień zwolnieni zostali więźniowie polityczni, z wyjątkiem tych którzy dopuścili się aktów terroru z ofiarami śmiertelnymi[4]. Alia do 3 kwietnia 1992 roku pozostawał prezydentem Albanii.
Aresztowany 20 sierpnia 1993 i skazany 2 lipca 1994 na osiem lat pozbawienia wolności za zbrodnie przeciwko ludzkości. Odzyskał wolność ostatecznie w 1997.
Był żonaty (żona Semiramis), miał troje dzieci.
Zmarł w sanatorium w Tiranie, w wyniku problemów z układem oddechowym[5]. Pochowany na cmentarzu Sharre w Tiranie, obok żony i matki. Jest autorem trzech tomów pamiętników: Shpresa dhe zhgënjime (Nadzieje i rozczarowania; Tirana, 1993); Ditari i burgut (Dziennik więzienny; Athinë, 1998) i Duke biseduar për Shqipërinë (Rozmawiając o Albanii; Athinë, 2000).
Przypisy
Bibliografia
- TadeuszT. Czekalski TadeuszT., Albania, Warszawa: TRIO, 2003, ISBN 83-88542-45-1, OCLC 830560836 .
- Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Plymouth: Scarecrow Press, Inc., 2010, s. 9-10, seria: Historical Dictionaries of Europe, No. 75. ISBN 978-0-8108-6188-6. (ang.).
- p
- d
- e
- PWN: 3867830
- Britannica: biography/Ramiz-Alia
- Universalis: ramiz-alia
- NE.se: ramiz-alia
- SNL: Ramiz_Alia
- Catalana: 0219940
- DSDE: Ramiz_Alia
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 1727