Rudolf Żebrok

Rudolf Żebrok

Data i miejsce urodzenia	18 października 1915 Karwina
Data i miejsce śmierci	18 stycznia 1984 Karwina
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	artysta malarz
Ważne dzieła
cykle „Z teki starej architektury cieszyńskiej”, „Z teki krajobrazu Śląska Cieszyńskiego”
Multimedia w Wikimedia Commons

Rudolf Żebrok (ur. 18 października 1915 w Karwinie, zm. 18 stycznia 1984 tamże) – polski artysta malarz działający na czeskim Śląsku Cieszyńskim.

Życiorys

Był drugim najmłodszym z dziewięciorga rodzeństwa, synem Józefa i Marii (z domu Hilova). Ojciec był górnikiem na kopalni Hohenegger w Karwinie, matka zajmowała się domem i wychowaniem dzieci. Matka osierociła dzieci, kiedy Rudolf miał 9 lat. Chłopiec wyrastał w typowym środowisku górniczym w Rajkowej Kolonii w Karwinie. Po ukończeniu szkoły podstawowej w roku 1934 uzyskał świadectwo czeladnicze jako piekarz. W tym zawodzie pracował aż do  końca II wojny światowej. Nie zapominał jednak o swych zdolnościach malarskich. W latach 1934–1938 odbył służbę wojskową w Zwoleniu. W roku 1939 ożenił się z Emilią Maliřową, z którą miał trzech synów i jedną córkę. Po wojnie zrezygnował z pracy w piekarni i całkowicie poświęcił się twórczości artystycznej.

Twórczość

Malować zaczął jako samouk. W roku 1947 został członkiem Związku Artystów w Ostrawie i zaprzyjaźnił się z malarzem akademickim Franciszkiem Świdrem. Swymi realistycznymi obrazami, wykonanymi przede wszystkim techniką gwaszu i akwarelami, Żebrok wzbudził zainteresowanie w środowisku malarskim. Uprawiał także rysunek, olej i temperę. Żebrok jak nikt potrafił wydobyć piękno przemysłowego regionu. Cykl prac poświęconych kopalniom wykonał techniką litograficzną – są to m.in. "Kopalnia „Gabriela”, „Barbara”, „Franciszek”, „ACS” i „Gabriela” – szkic ołówkiem. Za namową swego przyjaciela Józefa Ondrusza dużo czasu poświęcił malowaniu beskidzkich pejzaży, typowych chat góralskich. Portretował także mieszkańców regionu. Jest twórcą cykli: „Z teki starej architektury cieszyńskiej” i „Z teki krajobrazu Śląska Cieszyńskiego”. Rudolf Żebrok był zafascynowany ludzką twarzą. Był wspaniałym portrecistą – w latach 1952–1958 stworzył galerię 65 portretów cieszyńskich gawędziarzy i śpiewaków ludowych.

Z Franciszkiem Świdrem współpracował przy wykonaniu większych prac. Jedną z nich był odsłonięty w 1953 roku nieistniejący już fresk na ścianie sali w hotelu Piast w Czeskim Cieszynie, nazwany „Brygada kulturalna” (22 m²), przedstawiający taniec beskidzkich górali. Wspólnie portretowali górali beskidzkich, wędrując z notatnikiem po górach oraz zajmowali się malarstwem sakralnym. Odrestaurowali wnętrza kościołów w Skrzeczoniu, Marklowicach i Łąkach. Był długoletnim ilustratorem w miesięczniku „Zwrot” (1949–1959), rysował także ilustracje do kalendarzy^[1]. Na łamach „Zwrotu” stworzył pokaźną galerię portretów a również ilustrował rubrykę „Żywe teksty”^[2]. Wykonał ilustracje do niezliczonej ilości opowiadań w czasopismach i podręcznikach szkolnych. Zilustrował między innymi książkę Henryka Jasiczka „Gwiazdy nad Beskidem” i Pawła Kubisza "Rapsod o Oszeldzie". Znane są również jego obrazy strojów ludowych.

Rudolf Żebrok oficjalnie nie miał wykształcenia akademickiego, pomimo tego jego prace mają wysoką wartość artystyczną. Tworzył kolorowe i poetyckie kompozycje, wyważone w detalu i całości. Słowo poetyczność najlepiej oddaje mistrzostwo malarstwa Żebroka. Dzięki wrodzonej wnikliwości i zdolności realistycznego widzenia świata łączył przeszłość i współczesność widzianą oczami prostego człowieka z wrażliwością na przyrodę i region. Sławił region karwiński i Beskidy – swoją małą ojczyznę^[3].

Żebrok od początku swej twórczej aktywności brał udział w licznych wystawach regionalnych, państwowych czy zagranicznych. Najważniejsze to:

• wspólna wystawa SLA PZKO w konsulacie PRL w Ostrawie (1949)
• ogólnopaństwowy przegląd czechosłowackiej sztuki plastycznej w Pradze w latach 1950, 1953
• wystawa obrazów i plastyk morawskich ośrodków regionalnych w Brnie (1955)
• wystawa SLA PZKO w Warszawie (1957)
• jego obraz "Szewc" reprezentował czeską sztukę na Wystawie Światowej w Brukseli (1958)^[4]
• wystawa „Polscy artyści na Zaolziu” w Czeskim Cieszynie (1981)
• szereg wystaw w różnych miejscowościach Zaolzia  
• jego obrazy znajdowały się j także w kolekcji wystawy „Polscy artyści na Zaolziu 1945–1995”, którą w roku 1995  prezentowano w Bielsku-Białej, Krakowie a także Pradze, Ostrawie, Bratysławie i Wiedniu.

Rudolf Żebrok był wielokrotnie nagradzany, jego prace znajdują się w wielu galeriach i kolekcjach prywatnych – w San Francisco, Galerii Narodowej w Pradze, Galerii Sztuki w Ostrawie.

Zmarł w 18 stycznia 1984 roku w Karwinie.

• 
  Frysztacki kościół św.Marka

Przypisy

Literatura

• Golec J., Bojda S., Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 3, Cieszyn 1998, s. 276
• Leksykon Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej. T. 2 / red. nauk. Zenon Jasiński, Bogdan Cimała. – Opole, 2013, s. 485-487
• Purzycka I., Polscy artyści na Zaolziu 1945–1995, Bielsko-Biała 1995, s.78
• ; Holý P., Malíř Rudolf Žebrok, Petrovice u Karviné 2002, PRO, obecně prospěšná společnost
• Radłowska-Obrusník M.,Toboła O., Leksykon PZKO, Czeski Cieszyn 1997, s. 282

Linki zewnętrzne

• http://zwrot.cz/2015/10/ilustrowal-zwrot/
• http://m3net3.kei.pl/cgi-bin/2/makwww.exe?BM=01&IM=01&WI=xEBROK%7FRUDOLF%7F1915%7F1984&NU=01&DD=1
• https://cs-cz.facebook.com/Rudolf-%C5%B9EBROK-rod%C3%A1k-z-Karvinn%C3%A9-137398009686275/

Zobacz multimedia związane z tematem: Rudolf Żebrok