Rutewka pojedyncza

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

rutewka

Gatunek

rutewka pojedyncza

Nazwa systematyczna

Thalictrum simplex L.
Mant. Pl. 78 1767^[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Rutewka pojedyncza (Thalictrum simplex L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Rośnie dziko w Europie i na obszarach Azji o umiarkowanym klimacie^[4]. W Polsce jest rzadka, występuje głównie we wschodniej części kraju^[5].

Morfologia

Łodyga: Wzniesiona, o wysokości 30–70(100) cm, bruzdowana^[5]. Pod ziemią długie, czołgające się kłącze^[6].
Liście: Podwójnie pierzaste, o długości wyraźnie większej od szerokości. Listki w zarysie mają kształt od podługowatego przez klinowaty do lancetowatego. Listki dolnych liści są klinowate, 3-wrębne, a wręby są całobrzegie lub 2-3-ząbkowe. Listki górnych liści zazwyczaj całobrzegie, lancetowate lub równowąskie^[6]^[5].
Kwiaty: Zebrane w wąską, stożkowatą wiechę z krótkimi, skierowanymi skośnie do góry gałązkami. Kwiaty początkowo zwieszone, potem wyprostowane i wzniesione. Okwiat zielony, pręciki liliowe o równowąskich, zwieszonych nitkach i zaostrzonych pylnikach^[5]^[6].
Owoc: Zbiorowy, złożony z podłużnie bruzdowanych, siedzących orzeszków. Zazwyczaj jest 8 bruzd na orzeszku^[6].

Biologia i ekologia

Bylina, kwitnie od czerwca do sierpnia. Zasiedla torfiaste łąki, wilgotne lasy liściaste, miedze^[6]. Gatunek charakterystyczny dla związku (All) Cirsio-Brachypodion pinnati i Ass. Seslerio-Scorzoneterum (lokalnie)^[7]. Liczba chromosomów 2n = 56. Roślina trująca^[5]

Gatunek zmienny morfologicznie. Wyróżniono w jego obrębie kilka odmian i podgatunków^[3]:

Thalictrum simplex var. affine (Ledeb.) Regel
Thalictrum simplex subsp. boreale (F.Nyl.) Á.Löve & D.Löve
Thalictrum simplex subsp. galioides (DC.) Korsh.
Thalictrum simplex subsp. gallicum (Rouy & Foucaud) Tutin
Thalictrum simplex subsp. rhodopaeum (Rech.f.) Panov ex S.Kožuharov & Petrova
Thalictrum simplex subsp. tenuifolium (Hartm.) Sterner

Zagrożenia i ochrona

Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2017-01-10].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2017-01-10].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.