Rzęśl wielkoowockowa

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

babkowate

Rodzaj

rzęśl

Gatunek

rzęśl wielkoowockowa

Nazwa systematyczna

Callitriche stagnalis Scop.
Fl. Carniol. ed. 2, 2: 251 1772

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[3]

najmniejszej troski

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Rzęśl wielkoowockowa (Callitriche stagnalis Scop.) – gatunek rośliny z rodziny babkowatych. Jako gatunek autochtoniczny występuje w Europie, od Islandii i Azorów na zachodzie po Ural na wschodzie. Został zawleczony do Ameryki Północnej, Australii, Nowej Kaledonii i Nowej Zelandii^[3]. W Polsce rośnie w zachodniej części kraju^[4].

Morfologia

Pokrój: Roślina pokryta niewielkimi, gwiazdkowatymi włosami, zanurzona w wodzie.
Łodyga: O długości 10-70 cm.
Liście: Jasnozielone, jajowate lub łopatkowate, 1-3-nerwowe. Liście szczytowe skupione w różyczkę.
Kwiaty: Nadwodne. Dwa podkwiatki, sierpowato zgięte. Szyjka słupka wzniesiona, o długości 2-3 mm. Pyłek żółty.
Owoc: Szeroko, przejrzyście obłoniony, okrągławy, brązowy, o średnicy 1,6-2 mm.

Biologia i ekologia

Bylina, hydrofit. Rośnie w płytkich wodach stojących. Kwitnie od czerwca do października. Liczba chromosomów 2n = 10^[5].

Zastosowanie

Surowiec zielarski: napar, alkoholatura, maceraty z ziela (Herba Callitricheae) zawierają: irydoidy, flawonoidy, kwasy fenolowe. Działanie: rozkurczowe na mięśnie gładkie (spazmolityczne), przeciwzapalne, antyseptyczne, bakteriostatyczne, przeciwwirusowe, hepatoprotekcyjne, moczopędne, immunostymulujące, uspokajające, przeciwkaszlowe. Wskazania: niewydolność wątroby, wirusowe zapalenie wątroby, stany skurczowe układu pokarmowego, układu moczowego i płciowego, stany zapalne gardła, jamy ustnej i przewodu pokarmowego, stany zapalne skóry, zaburzenia w wydzielaniu żółci, owrzodzenia jelit i żołądka^[6].

Zagrożenia i ochrona

Roślina umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii DD (stopień zagrożenia nie może być określony)^[7]. Znajduje się także w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych w kategorii LC (najmniejszej troski)^[3].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-11-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c R.V.R.V. Lansdown R.V.R.V., Callitriche stagnalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2017-11-20] (ang.).
↑ Zając A., Zając M.: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, 2001. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Rutkowski Lucjan: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Różański Henryk: Rzęśl – Callitriche jako surowiec irydoidowy i flawonoidowy. [dostęp 2017-11-20]. (pol.).
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.