Sesuvium
 Sesuvium portulacastrum | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | goździkopodobne | ||
| Rząd | goździkowce | ||
| Rodzina | pryszczyrnicowate | ||
| Rodzaj | Sesuvium | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sesuvium Linnaeus Syst. Nat. ed. 10. 1052, 1058, 1371. 7 Jun 1759[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| S. portulacastrum (L.) L.[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Sesuvium – rodzaj roślin z rodziny pryszczyrnicowatych (Aizoaceae). Obejmuje 14 gatunków[4]. Zasięg rodzaju obejmuje wszystkie kontynenty w strefie międzyzwrotnikowej i sięga stref umiarkowanych na obu półkulach, na północy po Oregon i Nowy Jork, Maroko i Tunezję oraz Japonię[4]. Rośliny te są halofitami związanymi głównie z wybrzeżami mórz i oceanów. Najszerzej rozprzestrzeniony, pantropikalny gatunek – S. portulacastrum – jest odporny na zanieczyszczenie środowiska i zasiedla m.in. wybrzeża, na których zniszczono namorzyny[5].
W XIX wieku dla rodzaju zaproponowano polskie nazwy „rozchodnica” i „ślężyna”[6], ale pojawiały się one tylko w publikacjach słownikowych i tylko do ok. połowy XX wieku[7][8].
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny zielne, zarówno jednoroczne jak i byliny, rzadziej krzewy. Pędy zwykle wzniesione, podnoszące się i płożące, niektóre korzeniące się w węzłach, gruboszowate, często brodawkowate (z komórkami magazynującymi wodę)[9][10].
- Liście
- Naprzeciwległe, bez przylistków. Blaszka mięsista, wałeczkowata do jajowatej, całobrzega, u nasady obejmująca łodygę, zwykle tu rozszerzona i błoniasta na brzegu. Liście wyrastające z tego samego węzła są podobnej wielkości[9][10].
- Kwiaty
- Pojedyncze lub zebrane w wierzchotki wyrastające w kątach liści, siedzące lub szypułkowe, obupłciowe. Hypancjum stożkowate. Działki kielicha w liczbie pięciu, z łatkami od zewnątrz zielonymi, od wewnątrz czerwonymi, różowymi, purpurowymi, rzadziej białymi, często zakończonymi kapturkowato. Płatków korony brak. Pręcików jest od kilku do kilkudziesięciu. Zalążnia jest wpół dolna i powstaje z 2–5 owocolistków i odpowiednio ma taką samą liczbę komór, szyjek słupka i znamion[9][10].
- Owoce
- Owalne, jajowate do stożkowatych cienkościenne torebki zawierające liczne nasiona i otwierające się dookoła u dołu. Nasiona otoczone są zwykle czarną lub brązową osnówką[9][10].
Systematyka
Rodzaj z rodziny pryszczyrnicowatych (Aizoaceae), w obrębie której zaliczany jest do podrodziny Sesuvioideae i plemienia Sesuvieae[11].
- Wykaz gatunków[4]
- Sesuvium ayresii Marais
- Sesuvium congense Welw. ex Oliv.
- Sesuvium crithmoides Welw.
- Sesuvium edmonstonei Hook.f.
- Sesuvium humifusum (Turpin) Bohley & G.Kadereit
- Sesuvium hydaspicum (Edgew.) Gonç.
- Sesuvium maritimum (Walter) Britton, Sterns & Poggenb.
- Sesuvium mezianum (K.Müll.) Bohley & G.Kadereit
- Sesuvium parviflorum DC.
- Sesuvium portulacastrum (L.) L.
- Sesuvium revolutifolium Ortega
- Sesuvium rubriflorum (Urb.) Bohley & G.Kadereit
- Sesuvium sesuvioides (Fenzl) Verdc.
- Sesuvium trianthemoides Correll
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-01-18] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-01-18] (ang.).
- ↑ a b Sesuvium Linnaeus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2024-01-18].
- ↑ a b c d Sesuvium L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-18] .
- ↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 851, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 454. (pol.).
- ↑ JanJ. Karłowicz JanJ., Adam A. Kryński Adam A. (red.), Słownik języka polskiego, t. 5, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1952, s. 584 .
- ↑ WitoldW. Taszycki WitoldW. (red.), Onomastica; pismo poświęcone nazewnictwu geograficznemu i osobowemu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1955, s. 35 .
- ↑ a b c d Wayne R. Ferren Jr.: Sesuvium Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2024-01-18].
- ↑ a b c d Sesuvium Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2024-01-18].
- ↑ Genus Sesuvium L., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2024-01-18] .
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
