Simsia
 Simsia cuchnąca | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | astrowce | ||
| Rodzina | astrowate | ||
| Podrodzina | Asteroideae | ||
| Rodzaj | simsia | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Simsia Pers. Syn. Pl. 2: 478 (1807)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| S. ficifolia Persoon (= S. foetida (Cavanilles) S. F. Blake)[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Simsia[5] (Simsia Pers.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 29 gatunków[3]. Rośliny te występują w naturze w Ameryce Północnej i Południowej od Arizony i Teksasu po północną Argentynę, ale z wyłączeniem Amazonii[3]. Jeden gatunek – simsia cuchnąca S. foetida zarejestrowany został jako przejściowo dziczejący w Europie Środkowej, w Niemczech i Polsce[3][5].
Nazwa rodzajowa upamiętnia Johna Simsa (1749–1831), brytyjskiego lekarza i botanika[6].
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny roczne, byliny, półkrzewy i rzadko krzewy osiągające od 0,2 do 4 m wysokości. Łodygi mają wyprostowane lub podnoszące się, zwykle rzadko rozgałęzione[6]. Ich pędy są gruczołowato owłosione[7].
- Liście
- Naprzeciwległe i skrętoległe, rzadko okółkowe. Zwykle ogonkowe i często o ogonkach oskrzydlonych, rzadziej siedzące. Blaszka od nasady trójnerwowa, trójkątna do jajowatej, rzadko równowąska albo trójklapowa, na brzegu zwykle ząbkowana, szorstko i gruczołowato owłosiona[6].
- Kwiaty
- Zebrane w koszyczki powstające pojedynczo na szczycie pędu lub tworzące luźne lub gęste kwiatostany złożone w postaci podbaldachu. Okrywy dzwonkowate o średnicy od 5 mm do 22 mm. Listki okrywy w dwóch do czterech rzędów, są przylegające lub odstające, równe długością lub różnej długości. Dno kwiatostanowe lekko wypukłe, z plewinkami obejmującymi poszczególne kwiaty i później owoce. Brzeżne kwiaty języczkowe są płonne, jest ich od 5 do 21 lub czasem brak ich zupełnie. Językowata korona jest zwykle pomarańczowożółta, rzadziej jest jasnożółta, różowa, fioletowa lub biała. Kwiaty rurkowe wewnątrz koszyczka są obupłciowe i płodne. Ich korony są żółte, zwykle jednak na szczycie są ciemniejsze. Łatki na końcach rurki korony są trójkątne i jest ich 5[6].
- Owoce
- Spłaszczone, nagie lub owłosione niełupki. Puchu kielichowego brak lub składa się z dwóch szydlastych i kilku krótszych łusek[6].
Systematyka
Rodzaj z plemienia Heliantheae w podrodzinie Asteroideae z rodziny astrowatych Asteraceae[8].
- Wykaz gatunków[3]
- Simsia amplexicaulis (Cav.) Pers.
- Simsia annectens S.F.Blake
- Simsia benziorum (B.L.Turner) E.E.Schill. & Panero
- Simsia bicentenarialis Rzed. & Calderón
- Simsia calva (A.Gray & Engelm.) A.Gray
- Simsia chaseae (Millsp.) S.F.Blake
- Simsia cronquistii H.Rob. & Brettell
- Simsia dombeyana DC.
- Simsia eurylepis S.F.Blake
- Simsia foetida (Cav.) S.F.Blake – simsia cuchnąca[5], s. wonna[9]
- Simsia fruticulosa S.F.Blake
- Simsia ghiesbreghtii (A.Gray) S.F.Blake
- Simsia hintonii H.Rob. & Brettell
- Simsia holwayi S.F.Blake
- Simsia jamaicensis S.F.Blake
- Simsia lagasceiformis DC.
- Simsia molinae H.Rob. & Brettell
- Simsia ovata (A.Gray) E.E.Schill. & Panero
- Simsia pastoensis Triana
- Simsia rhombifolia (B.L.Rob. & Greenm.) E.E.Schill. & Panero
- Simsia sanguinea A.Gray
- Simsia santarosensis D.M.Spooner
- Simsia setosa S.F.Blake
- Simsia spooneri Panero & E.E.Schill.
- Simsia steyermarkii H.Rob. & Brettell
- Simsia subsetosa H.Rob. & Brettell
- Simsia sylvicola Panero & E.E.Schill.
- Simsia tenuis S.F.Blake
- Simsia villasenorii D.M.Spooner
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-02-21] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-02-21] (ang.).
- ↑ a b c d e f Simsia Pers., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-02-21] .
- ↑ Simsia, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-02-21] .
- ↑ a b c ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 168, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ a b c d e David M.D.M. Spooner David M.D.M., Simsia Persoon, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2023-02-21] .
- ↑ Carmen UlloaC.U. Ulloa Carmen UlloaC.U., Peter MollerP.M. Jorgensen Peter MollerP.M., Simsia Pers., [w:] Arboles y arbustos de los Andes des Equador [online], eFloras.org [dostęp 2023-02-21] .
- ↑ Genus Simsia Pers.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-02-21].
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: officina botanica, 2008, s. 168. ISBN 978-83-925110-5-2.
