Singulare tantum

Singulare tantum (l.mn. singularia tantum) – rzeczownik występujący jedynie w liczbie pojedynczej[1], np.: odzież, miłość, szlachta. Cecha ta wynika często ze specyfiki realiów pozajęzykowych[2].

Do tej grupy można zaliczyć[3][4]:

  • nazwy przedmiotów niepoliczalnych: mosiądz, ryż, powietrze;
  • określenia pojęć abstrakcyjnych: zawiść, duma, uznanie;
  • nazwy geograficzne: Monako, Kilimandżaro;
  • nazwy zbiorowe: młodzież, bohema, igliwie, duchowieństwo, chłopstwo;
  • imiona konkretnych osób: Sokrates, Napoleon.

Niektóre rzeczowniki tego typu mogą przybierać także gramatyczną formę liczby mnogiej, lecz przekształcenie to nie spełnia wymogów odmiany, gdyż zmianom morfologicznym towarzyszą zmiany semantyczne, np:

  • szkło – rodzaj materiału, szkła – okulary;
  • miłość – uczucie, miłości – romanse lub ukochane osoby.

Rzeczowniki, które funkcjonują wyłącznie w liczbie mnogiej, określa się jako pluralia tantum[4].

Zobacz też

Zobacz hasło singulare tantum w Wikisłowniku

Przypisy

  1. ↑ Nagórko 2007 ↓, s. 108–112.
  2. ↑ KláraK. Osolsobě KláraK., SINGULARE TANTUM, [w:] PetrP. Karlík, MarekM. Nekula, JanaJ. Pleskalová (red.), Nový encyklopedický slovník češtiny, 2017  (cz.).
  3. ↑ Odmiana Rzeczownik, [w:] Poradnia językowa [online], Uniwersytet Łódzki [dostęp 2017-12-20] .
  4. ↑ a b AlenaA. Fiedlerová AlenaA., Nástin vývoje pomnožných jmen v češtině, „Slovo a slovesnost”, 36 (4), 1975  (cz.).

Bibliografia

  • Rzeczownik, w: Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN. Warszawa 2010, s. 1663–1664.
  • Alicja Nagórko: Zarys gramatyki polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2007. ISBN 978-83-01-15390-8.
Kontrola autorytatywna (rzeczownik):
  • GND: 4205448-5