Skylaks z Kariandy

Skylaks z Kariandy (gr. Σκύλαξ ο Καρυανδεύς) – grecki podróżnik i żeglarz pochodzący z Karii, żyjący w VI w. p.n.e.

Około roku 515 p.n.e. król perski Dariusz I wysłał Skylaksa do Indii w celu zbadania biegu rzeki Indus. Wyprawa rozpoczęła się w Gandharze, najprawdopodobniej gdzieś w dolinie rzeki Kabul. Płynąc rzeką Indus, na wschód, Skylaks i jego towarzysze dotarli do Oceanu Indyjskiego, a potem aż do Morza Czerwonego. Wyprawa trwała trzydzieści miesięcy i poprzedzała atak Dariusza na Indie[1]. Jej przebieg Skylaks opisał w Periplus tes thalasses tes ojkumenes Europes kaj Asias kaj Libyes (Opłynięcie morza dookoła Europy, Azji i Libii)[2].

Skylaksowi przypisuje się również przepłynięcie Morza Śródziemnego i Czarnego od cieśniny Gibraltarskiej do Ceuty i Tangeru. Spisana przez niego relacja z tej podróży (periplus, dosł. „opłynięcie”) jest najstarszym zachowanym greckim przewodnikiem żeglarskim. Wymienia w nim kolejno nazwy najważniejszych krain, miast, rzek, gór, zatok, cieśnin, wysp, podaje odległości między nimi a także opisuje zamieszkujące te krainy ludy.

Bożena Gierek uważa, że Periplus, napisany ok. 600 r. p.n.e., zaginął, a znamy jedynie jego fragmenty cytowane w pracach Awienusa, Herodota i Strabona[3].

Obok pracy Herodota jest to podstawowe źródło o najstarszym podziale plemiennym Italii, Bałkanów, Anatolii, wybrzeży Morza Czarnego i północnej Afryki. Na szczególną uwagę zasługuje w nim najstarszy opis Kartaginy.

Skylaksa wspomina też Strabon[4].

Przypisy

  1. ↑ Herodot 4, 44 "Przeważną część Azji odkrył Dariusz, który chciał się dowiedzieć, gdzie wpada do morza rzeka Indus, co to jedyna ze wszystkich rzek prócz Nilu zawiera krokodyle; dlatego między innymi, którym ufał, że powiedzą prawdę, wysłał z flotą także Skylaksa z Karyandy. Ci więc ruszyli z miasta Kaspatyros i krainy paktyickiej i płynęli w dół rzeki ku wschodowi i słońca wzejściu aż do morza; potem żeglowali przez morze na zachód i w trzydziestym miesiącu przybyli na to miejsce, skąd egipski król wysłał był Fenicjan, o których przedtem mówiłem, celem opłynięcia Libii. Gdy zatem oni objechali Azję, podbił Dariusz Indów i stał się panem tego morza." tekst pol. w tłumaczeniu S. Hammera; tekst gr.; tekst ang.
  2. ↑ Praca zbiorowa: Wielka Historia Świata. T. 4. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2005, s. 37. ISBN 83-7425-025-9.
  3. ↑ BożenaB. Gierek BożenaB., Celtowie, Kraków: Wydawnictwo Znak, 1998, s. 15-16, ISBN 83-7006-663-1, OCLC 830202463 .
  4. ↑ Strabon 12, 4, 8 (ang.) opisując Bitynię oraz 13, 1, 4 (ang.) opisując Abydos (Azja Mniejsza); w 14, 2, 20 nazywa go "dawnym pisarzem" (Σκύλαξ ὁ παλαιὸς συγγραφεύς)

Bibliografia

  • Periplus Skylaksa z Karyandy, oprac. Krzysztof Głombiowski, Zbigniew I. Brzostowski i Aleksandra Hołomej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2005.
  • Herodot, Dzieje, przekład Seweryn Hammer Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1954.
  • Geografia antyczna, M. S. Bodnarski, PWN, Warszawa 1957.
  • ISNI: 0000000061375165
  • VIAF: 291988135, 378159474048327660381, 437159474070427660209, 109158790751738852886
  • LCCN: n80098289
  • GND: 100271685
  • BnF: 13197932d
  • SUDOC: 035014407
  • BNE: XX1653425
  • NTA: 069213135
  • Open Library: OL4276181A
  • PLWABN: 9810531517605606
  • NUKAT: n2005131775
  • J9U: 987007275412305171
  • ΕΒΕ: 159442
  • WorldCat: viaf-291988135
  • PWN: 3976324
  • Britannica: biography/Scylax-of-Caryanda
  • Treccani: scilace
  • Universalis: scylax
  • SNL: Skylax
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 56427