Spitsbergen
Kontynent | Europa | ||
---|---|---|---|
Państwo | Norwegia | ||
Terytorium zależne | Svalbard | ||
Akwen | Morze Arktyczne | ||
Powierzchnia | 39 044 km² | ||
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Położenie na mapie Svalbardu | |||
Położenie na mapie Arktyki | |||
78°54′N 18°01′E/78,900000 18,016667 | |||
|
Spitsbergen – największa wyspa Norwegii, położona w archipelagu Svalbard, na Morzu Arktycznym. Powierzchnia ok. 39 tys. km², górzysta (do 1717 m n.p.m.), w dużej mierze pokryta lodowcami. Odkryta w 1596 roku przez Willema Barentsa. Populacja wyspy szacowana jest na około 2,5 tys. mieszkańców[1]. Występuje tam rozwinięte rybołówstwo, kiedyś wielorybnictwo. Największe miejscowości to Longyearbyen oraz Barentsburg. Na wyspie znajduje się Polska Stacja Polarna Hornsund.
W dawniejszym nazewnictwie nazwa Spitsbergen określała cały archipelag Svalbard, którego największą wyspę nazywano wtedy Spitsbergenem Zachodnim (Vestspitsbergen).
Historia
W 1194 Spitsbergen został odkryty przez Normanów, a w XV wieku prawdopodobnie także przez Pomorców, rybaków z północnej Rusi, jednak informacje o nowym lądzie nie wykroczyły poza ich kręgi kulturowe[2]. Za oficjalną datę odkrycia Spitsbergenu uznaje się 17 czerwca 1596 r., kiedy do Svalbardu dotarli Holendrzy, m.in.: Willem Barents, Jan Rijp i Jacob van Heemskerck. W wieku XVII wyspy Svalbardu były celem podróży wielorybników. Spitsbergen odegrał rolę jako punkt startowy wszystkich ważniejszych wypraw podbiegunowych w XIX i XX wieku. Z niego wyruszył w 1894 na wyprawę do Ziemi Franciszka Józefa Anglik Frederick George Jackson, a w roku 1896 balonem sterowym Szwed Salomon August Andrée na biegun północny. Jeszcze w XIX wieku sądzono, że morze naokoło bieguna północnego jest wolne od lodów i roi się od zwierząt.
Podczas II wojny światowej Norwegia trafiła pod okupację niemiecką. 25 sierpnia 1941 roku marynarka brytyjska z wojskami kanadyjskimi dokonała rajdu na Spitsbergen (operacja Gauntlet), podczas którego zniszczono kopalnie i składy węgla, wykorzystywane przez Niemców, oraz wyewakuowano w całości mieszkających tam obywateli Norwegii i ZSRR[3].
Przypisy
- ↑ a b Population of Svalbard. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
- ↑ TadeuszT. Słabczyński TadeuszT., Encyklopedia odkryć i odkrywców, Warszawa: Globograf, 2004, s. 114, ISBN 83-916174-5-9, OCLC 749197902 .
- ↑ Charles Stacey: Six Years of War: The Army in Canada, Britain and the Pacific. Ottawa: Authority of the Minister of National Defence, 1956, s. 304-306. (ang.).
Zobacz też
- Stacja Polarna Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Spitsbergenie
- Polska Stacja Polarna Hornsund
- Stacja Polarna im. Stanisława Baranowskiego na Spitsbergenie
- Stacja Polarna UAM
- Park Narodowy Północno-Zachodniego Spitsbergenu
- Stacja Polarna Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Traktat Spitsbergeński
Linki zewnętrzne
Zobacz hasło Spitsbergen w Wikisłowniku |
Zobacz kolekcję cytatów o Spitsbergenie w Wikicytatach |
- Polska stacja Hornsund. hornsund.igf.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-02)].
- Spitsbergen – panoramy sferyczne QTVR 360 stopni, prezentuje Witold Kaszkin.
- Spitsbergen latem – fotografie
- p
- d
- e
- ↑ a b Terytorium objęte ustaleniami traktatu antarktycznego
- PWN: 3978288
- Britannica: place/Spitsbergen
- БРЭ: 1988214
- SNL: Spitsbergen
- Catalana: 0063943
- DSDE: Spitsbergen