Stanisław Alberti

Stanisław Alberti
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 listopada 1895
Kraków

Data i miejsce śmierci

1940
USRR, ZSRR

Starosta powiatu dąbrowskiego
Okres

od 28 czerwca 1929
do 1930

Poprzednik

Stanisława Szeligowski

Starosta powiatu bialskiego
Okres

od 1930
do 1939

Multimedia w Wikimedia Commons
Stanisław Alberti
kapitan piechoty kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia

27 listopada 1895
Kraków

Data śmierci

1940

Przebieg służby
Lata służby

1914–1918,
1939–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

2 Pułk Piechoty,
2 Pułk Piechoty Legionów

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi

Stanisław Florian Alberti (ur. 27 listopada 1895 w Krakowie, zm. 1940 w ZSRR) – polski prawnik, publicysta, tłumacz, starosta. Legionista, kapitan piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Kazimiera i Stanisław Alberti (ok. 1937)
Tablica upamiętniająca małżeństwo Albertich w Bielsku-Białej

Urodził się jako syn Stanisława (1862–1927, inżynier chemik) i Marii z Dobieckich[1][2]. Zdał maturę.

Po wybuchu I wojny światowej służył w Legionach Polskich[2]. Służył w 2 pułku piechoty. 1 kwietnia 1917 awansowany na stopień podporucznika piechoty. Podczas walk utracił prawą rękę.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego. Awansowany 1 grudnia otrzymał awans na stopień porucznika piechoty. Został awansowany do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[3][4]. W 1923, 1924 był przydzielony do 2 pułku piechoty Legionów w garnizonie Pińczów[5][6]. Następnie został przeniesiony w stan spoczynku. Jako emerytowany kapitan w 1928 zamieszkiwał w Warszawie[7]. W 1934 był zweryfikowany w korpusie oficerów piechoty z lokatą 175[8]. Wtedy był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr V i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Żywiec[9].

Uzyskał trzykrotnie stopień doktora: z dziedzin prawa, filozofii i historii sztuki. Był znawcą i tłumaczem literatury słowiańskiej (w tym czeskiej) i niemieckiej. Był wydawcą Biblioteki Słowiańskiej, w ramach której promował literatów słowiańskich z krajów na południe od Polski. Był publicystą. od połowy lat 20. był autorem artykułów dotyczących Zakopanego i Tatr, zakopiańskiego teatru Stanisława Ignacego Witkiewicza (recenzował jego dramat pt. W małym dworku[10]), twórczości literackiej poety Jana Kasprowicza oraz malarskiej Rafała Malczewskiego.

Jego żoną została Kazimiera Alberti[11] z domu Szymańska, poetka, powieściopisarka, tłumaczka, działaczka kulturalna. Małżeństwo utrzymywało znajomość z Witkacym, który m.in. namalował portrety Stanisława Alberti. Oboje zamieszkiwali w Krakowie, od 1926 w Warszawie.

Stanisław Alberti był pracownikiem kontraktowym w starostwie powiatu włodzimierskiego z siedzibą we Włodzimierzu Wołyńskim, a następnie decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych został mianowany starostą powiatu dąbrowskiego z siedzibą w Dąbrowie Tarnowskiej od 28 czerwca 1929[12]. Od 1930 wraz z żoną mieszkał w Białej Krakowskiej, gdzie objął urząd starosty powiatu bialskiego. Pełnił go w latach 30.[13] do końca II Rzeczypospolitej. W 1935 był w składzie komitetu honorowego ogólnopolskiej akcji nazwanej „Jaar-Piłsudski”, zmierzającego do stworzenia lasu im. Józefa Piłsudskiego w Palestynie[14]. Został członkiem Krajowego Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Budowy Muzeum Narodowego w Krakowie[15].

Po wybuchu II wojny światowej jako emerytowany oficer zgłosił się do Wojska Polskiego podczas kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez sowietów we Lwowie. Na wiosnę 1940 został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/4-90 oznaczony numerem 25)[16][a]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Inną osobą o tożsamości Stanisław Alberti był chemik i wykładowca[17][18].

Upamiętnienie

26 listopada 2009 na budynku pod adresem plac Wojska Polskiego 11 w Bielsku-Białej[19], gdzie od 1930 zamieszkiwali Stanisław i Kazimiera Alberti prowadząc w nim salon literacki, została odsłonięta tablica pamiątkowa honorująca małżeństwo[20][21][22].

Publikacje, przekłady i wydawnictwa

Odznaczenia

Uwagi

  1. ↑ Inne źródła podały, jakoby Stanisław Alberti został zamordowany w Katyniu w ramach zbrodni katyńskiej bądź też był ofiarą zbrodni okupantów niemieckich podczas II wojny światowej.

Przypisy

  1. ↑ Lista osób zasłużonych pochowanych na Cmentarzu Rakowickim (1803–1939). W: Karolina Grodziska–Ożóg: Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 95. ISBN 83-08-01428-3.
  2. ↑ a b StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 7 .
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 414.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 358.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 128.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 124.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 903.
  8. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 328.
  9. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 941.
  10. ↑ Agnieszka Pollak-Olszowska: Skandalistka z Białej. bielsko.biala.pl, 18 lutego 2011. [dostęp 2015-01-22].
  11. ↑ Dmytro Wesołowski: Kazimiera Alberti – córka Bolechowa. kuriergalicyjski.com, 14 kwietnia 2014. [dostęp 2015-01-22].
  12. ↑ Czerwcowe zmiany w powiatach
  13. ↑ Stanisław Alberti. historia.beskidia.pl. [dostęp 2015-01-22].
  14. ↑ Między wojnami. oszpicin.pl. [dostęp 2015-01-22].
  15. ↑ Kraków buduje Muzeum Narodowe. Kraków: Komitet Budowy Muzeum Narodowego w Krakowie, 1935, s. 21.
  16. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 1. [dostęp 2015-01-22].
  17. ↑ Kronika. Kursa handlowe dla kobiet. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 208 z 14 września 1898. 
  18. ↑ Stanisław Alberti. books.google.pl. [dostęp 2015-01-22].
  19. ↑ Bielskie Starostwo Powiatowe i Salon Literacki – neorenesansowa kamienica z połowy XIX wieku. polskaniezwykla.pl. [dostęp 2015-01-22].
  20. ↑ Magda Fritz: Tworzyli historię miasta. radiobielsko.pl, 26 listopada 2009. [dostęp 2015-01-22].
  21. ↑ Kazimiera Alberti. wbielsku.eu. [dostęp 2015-01-22].
  22. ↑ Marta Pollak: Kaz­imiera, która rozruszała Białą. babskiebielsko.pl. [dostęp 2015-01-22].
  23. ↑ Pan i pies: sielanka. books.google.pl. [dostęp 2015-01-22].
  24. ↑ Pan i pies: Sielanka. worldcat.org. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  25. ↑ Historja filozofów. worldcat.org. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  26. ↑ Piekarz Jan Marhoul. worldcat.org. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  27. ↑ Gość w domu. worldcat.org. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  28. ↑ Aforyzmy. worldcat.org. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  29. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411.
  30. ↑ Odznaczeni w dniu 11 listopada. „Nowy Dziennik”, s. 15, Nr 312 z 13 listopada 1937. 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

  • Dzieła Stanisława Albertiego w bibliotece Polona
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • VIAF: 300709652
  • NKC: av20181010722
  • PLWABN: 9810597552805606
  • NUKAT: n96005485
  • LIH: LNB:DATV;=BL
  • WorldCat: viaf-300709652