Stanisław Płonczyński

Stanisław Płonczyński
Ilustracja
Stanisław Płonczyński (1934)
porucznik pilot porucznik pilot
Data i miejsce urodzenia

2 lutego 1900
Warszawa

Data i miejsce śmierci

8 marca 1974
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
Armée de l’air
RAF

Jednostki

7 eskadra myśliwska
1 pułk lotniczy

304 dywizjon bombowy

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami Srebrny Krzyż Zasługi Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Krzyż Złoty Orderu Feniksa (Grecja) Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)
Multimedia w Wikimedia Commons
Challenge 1934 w Warszawie - zdobywca 2. miejsca pilot Stanisław Płonczyński z mechanikiem Stanisławem Zientkiem przed samolotem RWD 9S
Grób Stanisława Płonczyńskiego na cmentarzu Powązkowskim

Stanisław Płonczyński (ur. 2 lutego 1900 w Warszawie, zm. 8 marca 1974 tamże) – polski pilot komunikacyjny, sportowy i wojskowy.

Życiorys

Urodził się w Warszawie, w 1916 ukończył gimnazjum, a następnie kurs techniczny na Wolnej Wszechnicy. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, od 1918 służył w Wojsku Polskim, w sztabie na Zamku Królewskim w Warszawie. Usiłował w tym czasie przenieść się do lotnictwa, lecz dopiero w 1921 skierowany został do Niższej Szkoły Pilotów w Bydgoszczy, którą ukończył, mimo rozbicia się w locie szkolnym na samolocie Caudron G.III[1]. W 1922 został skierowany do Wyższej Szkoły Pilotażu w Grudziądzu, którą ukończył we wrześniu 1923. Służył następnie w 7 eskadrze myśliwskiej im. Tadeusza Kościuszki w Warszawie, również jako instruktor w eskadrze treningowej 1 pułku lotniczego[1]. Pod koniec 1924 został zdemobilizowany w stopniu plutonowego.

Od 1 stycznia 1925 rozpoczął pracę jako pilot komunikacyjny w polskim lotnictwie cywilnym: przedsiębiorstwie Aerolot (do maja 1925: Aerolloyd), a następnie w utworzonych od 1 stycznia 1929 Polskich Liniach Lotniczych Lot[1]. Latał również sportowo, odnosząc spore sukcesy. Znalazł się w pierwszej polskiej reprezentacji wystawionej na zawody samolotów turystycznych Challenge w 1930 roku. Lecąc samolotem RWD-2, ukończył zawody na 19. miejscu, jako najlepszy z Polaków (startowało 60 załóg, z tego 12 polskich, a ukończyło je 35 załóg, z tego jedynie 4 polskie). Zakwalifikował się następnie na kolejne zawody Challenge w 1932 roku, lecz nie wziął w nich udziału, gdyż przewidziany dla niego jeden z trzech samolotów RWD-6 został rozbity podczas prób fabrycznych. Wziął natomiast udział w ostatnich zawodach Challenge w 1934 roku[2]. Lecąc samolotem RWD-9S z mechanikiem Stanisławem Ziętkiem zajął w nich drugie miejsce[3], pokonując załogi niemieckie, włoskie i czeskie (pierwszy był Jerzy Bajan; silnik „G. R. Skoda” na potrzeby maszyn zarówno Bajana, jak i Płonczyńskiego skonstruował inż. Stanisław Nowkuński[4])[1].

Odbywając lot w PLL Lot 14 maja 1937 przeleciał pierwszy milion kilometrów w polskim lotnictwie komunikacyjnym[5][1]. Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 wyewakuował do Bukaresztu w Rumunii polski samolot pasażerski Junkers Ju 52[1]. Przez Jugosławię i Grecję dostał się do Francji, gdzie został instruktorem lotniczym w tworzonych polskich jednostkach, a po upadku Francji – do Wielkiej Brytanii. Przez pewien czas latał jako pilot w 304 dywizjonie bombowym Ziemi Śląskiej im. ks. Józefa Poniatowskiego, następnie służył jako instruktor[1]. Od listopada 1941 służył w brytyjskim wojskowym lotnictwie transportowym Ferry Command, rozprowadzając samoloty w locie z zakładów w Kanadzie do jednostek w Europie, Afryce i Azji. Przy tym, 38 razy przelatywał nad Atlantykiem. Wojnę zakończył w stopniu porucznika pilota[1].

W czerwcu 1947 powrócił do Polski i ponownie podjął pracę w PLL Lot, latając jako pilot samolotów pasażerskich. Od 1957 kierował sekcją treningu i wyszkolenia personelu latającego. W 1960 ukończył przeszkolenie w ZSRR na samoloty turbośmigłowe, a w 1964 odszedł z pracy na emeryturę. Ogółem przeleciał 3,5 mln kilometrów, w czasie 14 580 godzin w powietrzu[1]. Zmarł 8 marca 1974 w Warszawie na skutek obrażeń doznanych w wypadku tramwajowym[1]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 60-4-27)[6].

Ordery i odznaczenia[1]

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k J. Konieczny, T. Malinowski, op.cit.
  2. ↑ Challange 1934. Polski zespół na Międzynarodowy turniej lotniczy. „Ilustracja Polska”. Nr 35, s. 2, 2 września 1934. [dostęp 2015-02-12]. 
  3. ↑ a b Zwycięzcy Turnieju Lotniczego (Challenge 1934 r.). „Świat Zasłużonych”. Nr 2, s. 9, 1934. Warszawa. [dostęp 2020-12-09]. 
  4. ↑ Iskierki. Sprawy polskie. „Rycerz Niepokalanej”. Nr 11, s. 344, 1934. 
  5. ↑ Nowy polski milioner powietrzny. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 107 z 15 maja 1937. 
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: ZOFIA PŁONCZYŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-16] .
  7. ↑ Wspaniałe zwycięstwo polskich pilotów i polskich maszyn. Odznaczenie zwycięzców. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 221 z 18 września 1934. 
  8. ↑ M.P. z 1934 r. nr 221, poz. 285 „za zasługi na polu propagandy lotnictwa na terenie międzynarodowym”.
  9. ↑ Polskie lotnictwo przoduje w Europie. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 222 z 19 września 1934. 

Bibliografia

  • Nowy polski milioner powietrzny. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 107 z 15 maja 1937. 
  • Jerzy Konieczny, Tadeusz Malinowski, Mała encyklopedia lotników polskich, Warszawa 1983, ISBN 83-206-0337-4, s. 137–140.