Stara Synagoga w Essen
 Synagoga od frontu, marzec 2005 | |||
| Państwo |
| ||
|---|---|---|---|
| Miejscowość | Essen | ||
| Budulec | murowana | ||
| Architekt | Edmund Körner | ||
| Data budowy | 1911–1913 | ||
| Data likwidacji | |||
| Tradycja | reformowana (do 1939) | ||
| Obecnie | centrum kultury żydowskiej | ||
Położenie na mapie Nadrenii Północnej-Westfalii  | |||
Położenie na mapie Niemiec  | |||
 51°27′23,000″N 7°01′00,001″E/51,456389 7,016667 | |||
| |||
Stara Synagoga w Essen (niem. Alte Synagoge) – centrum kulturalne i miejsce pamięci w mieście Essen zlokalizowane w centrum miasta, na Steeler Straße 29, blisko obecnego ratusza miejskiego.
Budowa synagogi razem z przyległym Rabbinerhaus (domem rabina), w którym obecnie znajdują się archiwa Essen, trwała dwa lata i została ukończona w 1913 roku. Nazwano ją wtedy "Nową Synagogą". Dziś budowla jest jedną z największych, najlepiej zachowanych i świadczących o żydowskiej kulturze w przedwojennych Niemczech.
Synagoga była kulturalnym i socjalnym ośrodkiem esseńskiej Gminy Żydowskiej, która w 1933 roku liczyła co najmniej 5000 członków. W synagodze regularnie odbywały się nabożeństwa aż do nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku, kiedy to doszczętnie zniszczono jej wnętrze, chociaż część zewnętrzna pozostała nienaruszona. W czasie II wojny światowej synagoga została częściowo zbombardowana.
