Stop Wooda

Stop Wooda – niskotopliwy stop metali (topi się już w temperaturze 66,5 °C), srebrzystoszary, drobnoziarnisty, składający się z bizmutu, kadmu, ołowiu i cyny. Został otrzymany przez amerykańskiego dentystę Barnabasa Wooda i miał zastosowanie w stomatologii[1].

Stop ten zazwyczaj jest stosowany[potrzebny przypis]:

  • w jubilerstwie do lutowania
  • w bezpiecznikach przeciwpożarowych jako element topikowy, którego stopienie przerywa obwód elektryczny i uruchamia alarm
  • jako materiał do osłon przed promieniowaniem rentgenowskim (np. w radioterapii do wykonywania indywidualnych osłon dla ludzi)
  • jako wypełnienie łaźni laboratoryjnych do wysokich temperatur[2]

Zazwyczaj stop Wooda zawiera następujące proporcje metali[2]:

  • bizmut 50%
  • ołów 25%
  • cyna 12,5%
  • kadm 12,5%

Zmiana proporcji poszczególnych metali w stopie ma znaczny wpływ na jego temperaturę topnienia[3].

Najniższą temperaturę topnienia (66,5 °C) ma stop zawierający dokładnie[4][5]:

  • Bi 50,1%
  • Pb 24,9%
  • Sn 14,6%
  • Cd 10,4%

Stop o takim składzie ma gęstość 9,7 g/cm³. Stop Wooda wykazuje inwersję rozszerzalności termicznej, to znaczy w pewnym zakresie kurczy się wraz ze wzrostem temperatury[5].

W literaturze

Stanisław Lem w opowiadaniu Przyjaciel wprowadza wątek użycia stopu Wooda jako niskotopliwego lutu. Przegrzanie spoiwa powoduje awarię komputera, będącego antagonistą głównego bohatera utworu.

Zobacz też

  • stop Lipowitza (ttopn. 70–73 °C)
  • stop Rosego (I: ttopn. 96–110 °C; I: ttopn. 90 °C)
  • stop Lichtenberga (ttopn. 92–100 °C)
  • stop Newtona (ttopn. 96–97 °C)

Przypisy

  1. Finding aid for the Barnabas Wood Papers: MS.3459. [w:] Library of the University of Tennessee [on-line]. [dostęp 2014-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-06)].
  2. a b Encyklopedia techniki. Chemia. Warszawa: WNT, 1965.
  3. Donald Birchon: Dictionary of Metallurgy. Londyn: Philosophical Library, 1965.
  4. Marek Ples: Płynny metal - stop Wooda. Weird science. [dostęp 2014-10-30].
  5. a b Witold Mizerski: Tablice chemiczne. Adamantan.
Kontrola autorytatywna (stop bizmutu):
  • GND: 4282741-3
  • Britannica: topic/Woods-metal
  • БРЭ: 2335370
  • SNL: Woods_metall
  • Catalana: 0072391
  • DSDE: Woods_metal