Synagoga w Grodzisku Mazowieckim

Synagoga w Grodzisku Mazowieckim
Ilustracja
Pomnik upamiętniający synagogę, odsłonięty w 2016 roku
Państwo

 Polska

Miejscowość

Grodzisk Mazowiecki

Adres

ul. 17 Stycznia

Budulec

drewno

Data budowy

1864

Data likwidacji

1940

Data zburzenia

lata 40 XX w.

Położenie na mapie Grodziska Mazowieckiego
Mapa konturowa Grodziska Mazowieckiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Synagoga w Grodzisku Mazowieckim”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Synagoga w Grodzisku Mazowieckim”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Synagoga w Grodzisku Mazowieckim”
Położenie na mapie powiatu grodziskiego
Mapa konturowa powiatu grodziskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Synagoga w Grodzisku Mazowieckim”
Położenie na mapie gminy Grodzisk Mazowiecki
Mapa konturowa gminy Grodzisk Mazowiecki, w centrum znajduje się punkt z opisem „Synagoga w Grodzisku Mazowieckim”
Ziemia52°06′15,8″N 20°37′16,7″E/52,104400 20,621300

Synagoga w Grodzisku Mazowieckim – istniejąca w latach 1864-1940 drewniana synagoga w Grodzisku Mazowieckim, przy zbiegu ulic 17 Stycznia i Obrońców Getta.

Historia

Wizerunek synagogi na pomniku

Pierwszą synagogę w historii miasta zbudowano w XVIII wieku. W późniejszych latach, budynek świątyni był w bardzo złym stanie technicznym, co przyczyniło się do podjęcia decyzji przez grodziskich Żydów o budowie nowej synagogi. Początkowo zakładano, że nowy budynek będzie murowany, lecz przedsiębiorca Lejwe Gutgeld ofiarował duże ilości drewna pod budowę bożnicy, więc z pomysłu budowy murowanej synagogi zrezygnowano[1][2].

Nowa synagoga stanęła w roku 1864 przy zbiegu dzisiejszych ulic 17 Stycznia i Obrońców Getta. Budynek zbudowany z drewna posiadał dwuspadowy dach z gwiazdą Dawida na zwieńczeniu[1]. Według Ks. Mikołaja Bojanka, w synagodze znajdowała się okiennica składana z namalowanym na niej Orłem Białym[1]. W środku znajdowały się zdobienia autorstwa[3] Maurycego Apfelbauma.

Synagoga została zlikwidowana w 1940 roku. W latach 40 XX wieku, obiekt został rozebrany przez mieszkańców Grodziska Mazowieckiego. W latach PRL w miejscu dawnej świątyni powstała pralnia[1].

Dnia 15 lutego 2016 roku, czyli w 75 rocznicę likwidacji grodziskiego getta odsłonięto pomnik upamiętniający grodziskich Żydów[4]. Pomnik zbudowany jest z granitu oraz widnieje na nim wizerunek synagogi w Grodzisku. Pomnik stoi obok budynku przy ulicy Obrońców Getta 12, obok lokalizacji dawnej świątyni[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Synagoga w Grodzisku Maz. (ul. 17 Stycznia) | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2022-07-18] .
  2. ↑ PiotrP. Strzemieczny PiotrP., Żydowski ślad Grodziska Mazowieckiego, Wydawnictwo Taurus Edukacja i Kultura, 2020, ISBN 978-83-64854-16-3 .
  3. ↑ Salomon Neuhaus - Nasze miasteczko Grodzisk [online], NKIE - Stowarzyszenie Nowa Kultura i Edukacja [dostęp 2022-10-21]  (pol.).
  4. ↑ 24, Odsłonięto pomnik ku pamięci grodziskich Żydów [online], WPR24.pl, 17 lutego 2016 [dostęp 2022-07-18]  (pol.).