Tekla Borowiak

Tekla Borowiak
Ciotka
Data i miejsce urodzenia

24 września 1894
Widzew

Data i miejsce śmierci

22 grudnia 1943
Auschwitz-Birkenau

Przyczyna śmierci

spalenie żywcem

Zawód, zajęcie

działaczka robotnicza

Pracodawca

Widzewska Manufaktura

Partia

KPP, PPR

Rodzice

Józef Wojtczak, Joanna z d.Klimkowska

Małżeństwo

Józef Borowiak

Multimedia w Wikimedia Commons
Tablica upamiętniająca Teklę Borowiak. Al. J. Piłsudskiego 135, Łódź

Tekla Borowiak, także Tekla Borowiakowa z domu Wojtczak, ps. „Ciotka”[1] (24 września 1894 w Widzewie, zm. 22 grudnia 1943 w Auschwitz-Birkenau)[2] – polska działaczka robotnicza, sekretarz Komitetu dzielnicowego PPR w Łodzi.

Życiorys

Pracowała w Widzewskiej Manufakturze (WI-MA)[2] u fabrykanta Oskara Kona[3]. Tam działała w klasowym związku zawodowym włókniarzy, była również jego delegatką fabryczną[2] od 1926[4]. Miała również wyrabiać podczas pracy 300% normy[5]. W latach 20. XX w. należała do Komunistycznej Partii Polski[2]. W 1925 była inicjatorką powołania Michaliny Tatarkówny-Majkowskiej na delegatkę fabryczną[4].

W 1929 w konspiracji została przerzucona do Związku Sowieckiego, gdzie miała się spotkać z Władysławem Gomułką i Marią Koszutską[4]. Po powrocie do Polski została aresztowana[2] i skazana na 4 lata więzienia za działalność komunistyczną[4] wraz ze współuczestnikami[2]. Odsiedziała rok więzienia[4]. Współorganizowała strajki w Wi-Mie. W 1933 została brutalnie pobita przez policję[3], a następnie ponownie ją aresztowano – w więzieniu spędziła kilka miesięcy. Po wybuchu II wojny światowej była współorganizatorką organizacji Frontu Walki o Naszą i Waszą Wolność. Podczas wojny wraz z członkami Frontu przeniosła się do Polskiej Partii Robotniczej, gdzie została członkinią Komitetu Okręgowego oraz sekretarzem Komitetu Dzielnicowego, który współorganizowała z Mieczysławem Moczarem[2].

Została aresztowana przez Niemców w sierpniu 1943, a następnie wywieziona do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau[2]. Została zamordowana przez Niemców 22 grudnia 1943[2] poprzez oblanie benzyną i podpalenie przed szeregiem więźniarek, co miało stanowić dla nich przestrogę, by nie organizowały ruchu oporu[6].

Życie prywatne

Tekla Borowiak była córką Józefa Wojtczaka i Joanny z domu Klimkowskiej. W okresie 20-lecia międzywojennego wyszła za Józefa Borowiaka[4] – telefoniarza pochodzenia polsko-niemieckiego[6], z którym zamieszkała przy ul. Częstochowskiej 22 w Łodzi. Mieli 1 córkę – Henrykę Wandę (ur. 1920)[4]. Zarówno mąż, jak i córka Tekli Borowiak przeżyli II wojnę światową[6].

Wnukiem Tekli Borowiak jest polsko-amerykański reżyser i scenarzysta – Andrzej Krakowski[6].

Upamiętnienie

  • w 1951 ul. Pińską w Łodzi przemianowano na ul. Tekli Borowiak[7]. Nazwa ta istniała do 2018. W wyniku dekomunizacji została przemianowana na ul. Johna Wayne’a[8].
  • 13 grudnia 1958 odsłonięto tablicę pamiątkową, upamiętniającą Teklę Borowiak przy alei marsz. Józefa Piłsudskiego 135 w Łodzi, wg projektu Eugeniusza Rogalskiego. W wyniku dekomunizacji tablicę usunięto w 2018[9],
  • 1 września 1961 utworzono Widzewskie Szkoły im. Tekli Borowiak przy Alei marsz. J. Piłsudskiego 159. Obecnie w obiektach szkół funkcjonuje XXIII Liceum Ogólnokształcące im. Ks. J. Tischnera i Szkoła Policealna nr 1 Samorządu Woj. Łódzkiego[10][11].

Przypisy

  1. ↑ ul. Borowiakowej Tekli [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2023-03-06]  (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g h i MKKrM. BBŁd MKKrM., ul. Borowiakowej Tekli, [w:] ipn.gov.pl [online], 6 marca 2022 .
  3. ↑ a b Tekla Borowiakowa [online], W poszukiwaniu alei Włókniarek, 23 czerwca 2016 [dostęp 2022-03-06]  (pol.).
  4. ↑ a b c d e f g PiotrP. Ossowski PiotrP., Michalina Tatarkówna-Majkowska. Biografia, Łódź 2016 .
  5. ↑ MarekM. Zieleniewski MarekM., Niebo dupochronów [online], Wprost, 31 marca 2002 [dostęp 2022-03-06]  (pol.).
  6. ↑ a b c d KatarzynaK. Bielas KatarzynaK., Andrzej Krakowski: Ja uciekłem, Spielberg wytrzymał, „Duży Format”, 6 listopada 2017 [dostęp 2022-03-06] .
  7. ↑ DanutaD. Bieńkowska DanutaD., ElżbietaE. Umińska-Tytoń ElżbietaE., Słownik Nazewnictwa Miejskiego Łodzi, Łódź 2012 .
  8. ↑ Plac Kaczyńskiego zamiast Zwycięstwa i uhonorowanie rasisty. Czy tak wygląda dekomunizacja w Łodzi? [online], TwojaHistoria.pl [dostęp 2022-03-06]  (pol.).
  9. ↑ BartłomiejB. Czyżewski BartłomiejB., al. Józefa Piłsudskiego 135 [online], Tablice miasta Łodzi, 24 lutego 2020 [dostęp 2022-03-06] .
  10. ↑ Stare zdjęcia Łodzi. Łódź w latach sześćdziesiątych XX wieku [online], Express Ilustrowany [dostęp 2022-03-06]  (pol.).
  11. ↑ Łódź – XXIII Liceum Ogólnokształcące im. Ks. J. Tischnera i Szkoła Policealna nr 1 Samorządu Woj. Łódzkiego – stare zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2022-03-06] .