Termy

Ten artykuł dotyczy łaźni rzymskich. Zobacz też: termy – ukryte skarby, termy – źródło termalne.

Ten artykuł od 2015-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Termy (łac. thermae od gr. θερμός thermos – „ciepło”) – w starożytnym Rzymie łaźnie publiczne.

Był to zespół obiektów usytuowanych na rozległym terenie, w określonym czasie bezpłatnie dostępnych dla wszystkich. Do głównych funkcjonalnych części term należały:

• szatnie (apodyterium)
• baseny z zimną wodą (frigidarium)
• baseny z ciepłą wodą (tepidarium)
• baseny z gorącą wodą (caldarium)
• łaźnie parowe (laconicum)
• sale masażu (elaeothesium, unctorium), gdzie namaszczano olejkami
• sale wypoczynkowe, westybule, palestra, biblioteka itp.

Termy zaopatrywane były akweduktami w źródlaną wodę. Pomieszczenia z basenami i salę do wypoczynku ogrzewano gorącym powietrzem rozprowadzanym w przestrzeni pod podłogą, za pomocą systemu zwanego hypocaustum. Poza tymi pomieszczeniami w kompleks term wchodziły także boiska, sale gimnastyczne, stadiony, eksedry i portyki przeznaczone dla wypoczywających i prowadzących życie towarzyskie, biblioteki, pokoje muzyczne, bufety, sale gier w kości itp. Obiekty rozmieszczone były wśród zieleni. Pomieszczenia zdobione rzeźbami miały inną bogatą dekorację: posadzki wykładane mozaikami, ściany wykładane marmurem, zdobione malowidłami.

Najstarsze termy z II w. p.n.e. zostały odkopane w Pompejach. Upowszechniły się w I wieku p.n.e. W tym okresie przeobraziły się w ogromne kompleksy. Do najsłynniejszych należały termy zbudowane przez cesarzy: Tytusa, Domicjana, Karakallę, Dioklecjana, Konstantyna. Budowane były nie tylko w Rzymie, ale na terenie całego imperium np. w Patarze z I w., Paryżu i Hierapolis (Pamukkale) z przełomu II i III w., Trewirze z IV w., Aleksandrii.

Obraz ruchliwego życia w termach daje Lucius Anneus Seneka w Listach moralnych do Lucyliusza:

„Mieszkam tuż obok term. Wyobraź sobie więc te najprzeróżniejsze głosy, których już uszy ścierpieć nie mogą. Siłacze ćwiczą i wyrzucają w górę ręce obciążone ciężarami [...]; kiedy trafi się jakiś próżniak, któremu sprawiają przyjemność pospolite masaże, słyszę klaskanie dłoni o ciało [...] A jak się zjawi sędzia sportowy i zacznie liczyć piłki - to już koniec [...] Masz dalej tych, co skaczą do wody z impetem, rozbijając ją, [...] wyobraź sobie piszczący i skrzekliwy głos niewolnika - depilatora [...] Dodaj najprzeróżniejsze nawoływania sprzedających ciastka i masarza i cukiernika, z których każdy na swój sposób ale zawsze głośny, reklamuje swój towar”^{[potrzebny przypis]}.

Zobacz też

• termy Agryppy
• termy Dioklecjana
• termy Karakalli
• termy Nerona
• termy Trajana
• termy Tytusa
• termy Konstantyna

Bibliografia

• Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z. Zdzisław Piszczek (red.). Wyd. 5. Warszawa: PWN, 1983, s. 434. ISBN 83-010-3529-3.
• Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 159. ISBN 83-85001-89-1.