Trifluorometan

Fluoroform

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) trifluorometan Inne nazwy i oznaczenia fluoroform trifluorek węgla freon 23, R-23, HFC-23 FE-13
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	CHF3
Masa molowa	70,014 g/mol
Wygląd	bezbarwny gaz
Identyfikacja
Numer CAS	75-46-7
PubChem	6373
SMILES FC(F)F
InChI InChI=1S/CHF3/c2-1(3)4/h1H InChIKey XPDWGBQVDMORPB-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 0,00286 g/cm³ (gaz); 1,52 g/cm³ (1520 kg/m3, ciecz) Rozpuszczalność w wodzie słabo rozpuszczalny Temperatura topnienia -155,2 °C[1] Temperatura wrzenia -82,1 °C[1] Kwasowość (pKa) 25–28
Budowa Typ hybrydyzacji i VSEPR sp3 – tetraedr
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-01-08] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H280 Zwroty P P410+P403 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła 0 1 0   Temperatura zapłonu niepalny Temperatura samozapłonu niepalny Numer RTECS PB6900000
Podobne związki
Podobne związki	metan chloroform bromoform jodoform nitroform czterochlorek węgla fluorek metylu czterofluorek węgla trifluorometanol
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Trifluorometan (fluoroform) – związek chemiczny o wzorze CHF₃. Jest jednym z trihalogenometanów (halogenoformów), czyli związków o wzorze CHE₃, gdzie E jest symbolem halogenu. Fluoroform ma kilka niszowych zastosowań. Jest półproduktem w procesie produkcji politetrafluoroetylenu (teflonu, tarflenu). Jest wytwarzany w żywych organizmach w wyniku procesu dekarboksylacji kwasu triflourooctowego.

Zastosowania przemysłowe

CHF₃ jest używany jako czynnik chłodniczy, znany pod nazwami: R-23 oraz HFC-23.

Jest używany w przemyśle półprzewodników do plazmowego rytowania tlenku krzemu i azotku krzemu.

R-23 jest także używany w systemach tłumienia ognia zamiast Halonu 1301. Jako środek gaśniczy został oznaczony przez firmę DuPont nazwą FE-13. Używanie CHF₃ do tego celu jest rekomendowane, z powodu jego niskiej toksyczności, małej reaktywności i dużej gęstości.

CHF₃ jest potencjalnym gazem cieplarnianym. Szacuje się, że tona CHF₃ daje podobny efekt jak 11700 ton dwutlenku węgla w atmosferze. Długość życia w atmosferze wynosi ok. 270 lat^[2].

Chemia

CHF₃ został po raz pierwszy otrzymany przez Meslansa w gwałtownej reakcji jodoformu z suchym fluorkiem srebra w 1894 roku. Reakcja została powtórzona przez Ruffa, który zastąpił fluorek srebra mieszaniną fluorków rtęci i wapnia. Reakcja wymiany działa z jodoformem i bromoformem. Podstawienie atomów halogenów jest mniej gwałtowne. Po zamianie procesu na dwuetapowy najpierw powstaje bromodifluorometan w reakcji bromoformu z fluorkiem antymonu, po czym wieńczy proces reakcją powstałego półproduktu z fluorkiem rtęci. Pierwsza efektywna metoda wytwarzania CHF₃ została opisana przez Henne'go^[3].

CHF₃ jest bardzo słabym kwasem (pKa ≈ 25-28). W wyniku deprotonacji tworzy aniony CF₃^-.

Przypisy