Triphora

Triphora
Ilustracja
Triphora uniflora
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

epidendronowe

Rodzaj

Triphora

Nazwa systematyczna
Triphora Nutt.
Gen. N. Amer. Pl. 2: 192. (1818)[3]
Typ nomenklatoryczny

T. pendula Nutt.[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Triphora – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Obejmuje 24 gatunków będących naziemnymi roślinami występującymi głównie w runie lasów wilgotnych i górskich. Występują na wysokościach od poziomu morza do 3000 m n.p.m. Rośliny rosną w miejscach ocienionych, na bardzo żyznych, próchnicznych i dobrze przewietrzonych glebach. Zasięg tego rodzaju obejmuje rozległe tereny Ameryki Północnej oraz Południowej. Rośliny występują w kanadyjskiej prowincji Ontario, we wschodnich i centralnych stanach USA, w Meksyku, Kostaryce, Hondurasie, Panamie, Gujanie, Gujanie Francuskiej, Surinamie, Wenezueli, Kolumbii, Ekwadorze, Argentynie, Brazylii oraz na wyspach Karaibów (Haiti, Kuba, Bahamy, Dominika, Jamajka, Portoryko, Trynidad i Tobago)[4].

Morfologia

Pokrój
Rośliny o niewielkich rozmiarach, łatwe do przeoczenia. Mają grube bulwy i kłącza, czasami z małymi bulwkami, korzeni u niektórych gatunków brak. Rośliny mają najczęściej jeden lub dwa dość grube, sukulentowate pędy nadziemne[4].
Liście
Zielonkawo fioletowe, skrętoległe, często zredukowane, owalne do sercowatych, skręcone, czasem składane. Blaszka liściowa całobrzega, rzadko delikatnie piłkowana[4].
Kwiaty
Zebrane w kwiatostan groniasty lub wiechowaty, szczytowy lub boczny. Kwiaty odwrócone lub nie. Listki obu okółków okwiatu podobne do siebie, lancetowate do podługowatych, białe lub różowe. Warżka z paznokciem, trójklapowa, zaopatrzona w trzy wyraźne żeberka w kolorze żółtym lub różowym. Prętosłup biały lub jasnozielony, dwie pyłkowiny[4].

Systematyka

Rodzaj sklasyfikowany do podplemienia Triphorinae w plemieniu Triphoreae, podrodzina epidendronowe (Epidendroideae), rodzina storczykowate (Orchidaceae), rząd szparagowce (Asparagales) w obrębie roślin jednoliściennych[5][6][7].

Wykaz gatunków[8][9]
  • Triphora amazonica Schltr.
  • Triphora carnosula (Rchb.f.) Schltr.
  • Triphora craigheadii Luer
  • Triphora debilis (Schltr.) Schltr.
  • Triphora duckei Schltr.
  • Triphora foldatsii Carnevali
  • Triphora galeanoi Szlach., Baranow & Mytnik
  • Triphora gentianoides (Sw.) Nutt. ex Ames & Schltr.
  • Triphora giraldoi Szlach. & Kolan.
  • Triphora hassleriana (Cogn. ex Chodat & Hassl.) Schltr.
  • Triphora heringeri Pabst
  • Triphora miserrima (Cogn.) Acuña
  • Triphora nitida (Schltr.) Schltr.
  • Triphora pinensis Soto Calvo, Esperon & Sauleda
  • Triphora pusilla (Rchb.f. & Warm.) Schltr.
  • Triphora pygmea Szlach. & Kolan.
  • Triphora ravenii (L.O.Williams) Garay
  • Triphora santamariensis Portalet
  • Triphora surinamensis (Lindl.) Britton
  • Triphora trianthophoros (Sw.) Rydb.
  • Triphora uniflora A.W.C.Ferreira, Baptista & Pansarin
  • Triphora vichadaensis Szlach., Baranow & Mytnik
  • Triphora wagneri Schltr.
  • Triphora yucatanensis Ames

Przypisy

  1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-11-08]  (ang.).
  2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-11-08]  (ang.).
  3. a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2016-01-01].
  4. a b c d Triphora. e-Monocot.org. [dostęp 2016-01-01].
  5. Triphora. Tropicos.org. [dostęp 2016-01-01].
  6. Triphora. Kew Royal Botanic Gardens. [dostęp 2016-01-01].
  7. Triphora. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-06-04].
  8. Triphora. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-06-04].
  9. Triphora. [w:] Plants of the World online [on-line]. Kew Royal Botanic Gardens. [dostęp 2023-06-04].
  • LCCN: sh2016001725
  • J9U: 987007398313805171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • Flora of China: 133714
  • Flora of North America: 133714
  • GBIF: 2803189
  • identyfikator iNaturalist: 62260
  • IPNI: 30008174-2
  • ITIS: 43704
  • NCBI: 78851
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:30008174-2
  • identyfikator Tropicos: 40018899
  • USDA PLANTS: TRIPH