Turzyca ściśniona

Turzyca ściśniona

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	ciborowate
Rodzaj	turzyca
Gatunek	turzyca ściśniona
Nazwa systematyczna
Carex spicata Huds. Fl. Angl.: 349 (1762)[3]
Synonimy
Vignea spicata (Huds.) Soják[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Turzyca ściśniona (Carex spicata Huds.) – gatunek rośliny z rodziny ciborowatych. Zasięg obejmuje niemal całą Europę od Portugalii po Ural, a poza tym rejon Kaukazu, wraz z Iranem i Azją Mniejszą, oraz Ałtaj^[3]. Jako gatunek introdukowany rośnie w północno-wschodniej części Ameryki Północnej, na Rosyjskim Dalekim Wschodzie i w Nowej Zelandii^[3]. W Polsce gatunek jest rozpowszechniony, choć lokalnie bywa rzadki np. w łódzkim, na południu lubuskiego, na Podhalu^[4]. W Tatrach nie występuje^[4][5].

Morfologia

Pokrój

Roślina trwała, kępkowa lub darniowa, z łodygami do 60 cm wysokości, na przekroju owalnymi^[5] lub trójkątnymi^[6], ale bez wyraźnych, oskrzydlonych krawędzi, o średnicy do 2 mm^[7]. Łodygi są gładkie w dolnej części i szorstkie w górnej^[7][5]. Korzenie, dolne części łodyg i pochew liściowych często purpurowo^[7] lub ciemnofioletowo^[6] nabiegłe, poza tym rośliny jasnozielone^[5].

Liście

Krótsze od łodyg, o blaszkach płaskich lub rynienkowatych (na przekroju V-kształtnych)^[5], szerokości 2–3 mm^[7]. Języczek liściowy białawy, wyraźnie dłuższy niż szerszy (ponad 2-krotnie)^[5][7].

Kwiaty

Zebrane w 5–9 gęsto skupionych kłosów tworzących kłos złożony na szczycie łodygi^[5]. Czasem, zwłaszcza u roślin ocienionych, dolne kłoski są nieco oddalone od reszty, ale przerwy między kłoskami nie są dłuższe od nich samych^[7]. Cały kłos złożony ma 2–3, rzadziej do 4 cm długości^[6]. Podsadki pod kwiatostanem złożonym brak lub jest krótka^[5] i szczeciniasta^[6]. W poszczególnych kłoskach kwiaty żeńskie znajdują się w dolnej części, a męskie w górnej^[5]. Przysadki są jajowate, zaostrzone, blado- do ciemnobrązowych, rzadko zielone, podobnej długości jak pęcherzyki^[6].

Owoce

Orzeszek otoczony pęcherzykiem. Pęcherzyk długości 4,5 do 6 mm^[7], zielony lub jasnobrązowy^[5], w dolnej 1/3 długości wypełniony gąbczastą tkanką, stąd w tym miejscu nieco nabrzmiały i jaśniejszy^[5][7]. W górze zwężający się równomiernie w dzióbek długości ok. 1,5 mm^[7], na brzegach szorstki^[5], na szczycie dwudzielny^[6].

Gatunki podobne

Turzyca rozsunięta C. divulsa ma 3–4 dolne kłoski wyraźnie odsunięte od pozostałych o długość większą od długości kłosków. Turzyca lisia C. vulpina i nibylisia C. otrubae mają tęgie łodygi o ponad 2 mm średnicy, wyraźnie trójkanciaste i szorstkie na całej długości^[7]. Turzyca najeżona C. pairae ma języczek liściowy szerszy niż dłuższy, pędy u nasady nie są purpurowo nabiegłe. Żaden z wymienionych gatunków nie ma białej, gąbczastej tkanki u nasady pęcherzyków^[5].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w maju i czerwcu^[7]. Występuje w szerokim spektrum siedlisk – w wilgotnych i świeżych lasach liściastych (łęgach i grądach), na obrzeżach lasów, na łąkach, w murawach, trawnikach i na siedliskach ruderalnych^[5].

Liczba chromosomów 2n = 58^[7].

Zmienność i mieszańce

W ramach całego zasięgu występuje podgatunek nominatywny (subsp. spicata). Na półwyspie Iberyjskim wyróżniany jest podgatunek subsp. andresii Molina Gonz., Acedo & Llamas^[3].

Tworzy mieszańce z następującymi gatunkami turzyc: drżączkowatą C. brizoides, rozsuniętą C. divulsa, rzadkokłosą C. remota, nibylisią C. otrubae i lisią C. vulpina^[7].

Przypisy